ÇATI SU YALITIMI NASIL YAPILIR? İZOLASYON ÇEŞİTLERİ NELERDİR?

Çatı su yalıtımı malzemeleri ve çatı su yalıtımı yapılması hakkında bilgi vereceğiz.

Çatı; bir binayı üstünden etkileyen yağmur, kar, rüzgâr, sıcak ve soğuk gibi dış etkilerden korumak üzere binanın en üstünde inşa edilen yapı elemanıdır. 

Üzerine gelen suları bekletmeden akıtabilmesi için çatı yüzeyi meyilli olarak yapılır. Bu meyil çatının yapıldığı yerin iklimine, kullanılacak çatı örtü malzemesinin cinsine ve binanın görünüşüne göre değişir.

Çatılar yapıldıkları malzemenin cinsine göre ahşap, çelik ve betonarme olmak üzere üç kısma ayrılır. Bir çatının yapımında bu malzemelerden iki ya da daha fazlası kullanılıyorsa esasını teşkil eden ve çatının taşıyıcı sistemini oluşturan malzemenin ismini alır.

Üzeri kullanılmayacak çatılar, eğimli olarak yapılır. Bu eğim iklime, örtü gerecinin cinsine ve çatı arasından yararlanma durumlarına göre tespit edilmekle birlikte; imarlı bölgelerde, imar yönetmeliklerinde belirtilen ölçüde alınır. Örneğin Ankara Büyükşehir Belediyesi imar yönetmeliğine göre çatı eğimi, %40’dan fazla olamaz. Bu eğim, binanın cephesinden hesaplanır. Saçaklar hesaba katılmaz. Kapalı çıkma bulunan ve bu çıkma, bina yüksekliğince devam eden kısımlarda da çatı eğimi, çıkma ucundan hesaplanır. Ancak çatı, alınan eğimle bulunan mahyanın, saçak ucuyla birleştirilmesiyle oluşturulur.

Çatılar, eğimlerine göre üçe ayrılır;

• Düz çatılar Eğim açıları ye kadar olan çatılardır.
• Orta eğimli çatılar Eğim açıları – 40 arasında olan çatılardır.
• Dik çatılar Eğim açıları 40 den fazla olan çatılardır.

(Daha ayrıntılı bilgi için bkz. Çatı Nedir? Çatı Çeşitleri ve Modelleri)

Serme Esaslı Malzemeler ile Çatı Su Yalıtımı

Çatı su yalıtımı yapılmasında, Polimer esaslı plastiklerle bitümün (asfalt) modifiye edilerek, Polyester veya cam tülü gibi taşıyıcılarla birlikte üretilmesi sonucu elde edilen su yalıtım örtüleridir.

Membranlar ile Çatı Su Yalıtımı

Çatı su yalıtımı yapılmasında, Termoplastik atactic polipropilen (APP) esaslı polimerik bitümle kaplanmış cam tülü taşıyıcı veya polyester keçe taşıyıcılı su yalıtım malzemesidir. Alt yüzü polietilen, üst yüzü polietilen ya da mineral kaplamalı olarak üretilmektedir. Rulo halinde piyasaya sürülmektedir.

- Sponsor-

Membranlar:

• Teras Çatılar
• Temeller
• Kırma Çatılar
• Gizli Dere Uygulamaları
• Yağmur Dereleri
• Çiçeklikler
• Pis Su Arıtma Tesisleri
• Bahçe Teras Uygulamaları
• Göletler
• Otoparklar
• Su Depoları
• Basınçlı Yer Altı Problemleri
• Islak Mekânların Su ve Buhar Yalıtımı
• İstinat Duvar ve Bodrum duvarları yalıtımında kullanılmaktadır.

Plastomerik Yalıtım Örtüleri ile Çatı su yalıtımı

Çatı su yalıtımı yapılmasında, Ilıman iklim kuşağı için elverişli olan Plastomerik bitümlerde, bitümün dayanıklılığını arttırmak için termoplastik reçineli Atactic Polipropilen (APP) kullanılır. APP ile güçlendirilen malzeme, ultraviyole etkilerine karşı dayanımını ve uzun kullanma ömrünü sağlar. Ayrıca membranların fiziksel dayanıkllığını arttırmak için de taşıyıcı olarak cam tülü ve polyester keçe kullanılmaktadır. Şalümo Ateşi ve sıcak asfalt ile kolay uygulanabilen bir üründür.

Elastomerik Yalıtım Örtüleri ile Çatı su yalıtımı

Çatı su yalıtımı yapılmasında, Bu tip örtülerde, bitümün dayanıklılığını arttırmak için termoplastik reçine içeren, Styrene-Butadiene-Styrene (Yüksek esneklik kabiliyeti olan suni kauçuk esaslı polimer) kullanılır.

- Sponsor -

Bu tip membranlar soğuk iklim şartlarında ve esnekliğin yüksek olması istenen hareketli yapılarda kullanılırlar. Düşük sıcaklıklarda bile malzeme sürekli bir elastikiyet halindedir.

Diğer yalıtım örtülerinde olduğu gibi Elastromerik bitümlerde de taşıyıcı olarak cam tülü ve polyester keçeler kullanılmaktadır. Soğuk hava koşullarında çatlama ve kırılma olmaz. Membran kaplama işleminde Şalümo ateşi ve sıcak asfalt ile kolay uygulanabilen bir üründür.

Kiremit Altı Su Yalıtım Örtüleri ile Çatı su yalıtımı

Çatı su yalıtımı yapılmasında, Kiremit altı örtüleri, eğimli çatıda çatı kaplamasının altında kullanılır ve polimer bitümden üretildiğinden çabuk oksidasyona uğramaz. Çekme dayanımı yüksektir, çatıda uzun süreli bir geçirimsizlik sağlar.

Serme Esaslı Su Yalıtım Malzemesinin Uygulanması

Yüzeylerin Düzgünlüğü – pah yapılması – zeminin temizlenmesi

Çatı su yalıtımı yapılmasında, İyi bir su yalıtımının temel koşulu, doğru detayların seçilmesi ve doğru uygulamanın yapılmasıdır. Yalıtım membranlarının uygulanmasından önce yüzeysel problemlerin bertaraf edilmesi gerekir. Zeminde çukur ve çıkıntılar bulunmamalıdır. Uygulama yapılacak beton yüzeyler ıslak ve nemli olmamalı, yeterli priz alma süresi tamamlanmalıdır. Uygulama yapılacak yüzey üzeri ve yakın çevresi toprak, çamur vs.’ den arındırılmalıdır.
Tüm düşey ve yatay elemanların birleşim ara kesitleri ve düşey elemanların yön değiştirdiği ara kesitlerinde örtülerin daha yumuşak dönüş yapmalarını sağlamak için 4 ° eğimli en az 8×8 cm genişlikte pahlar yapılmalıdır.

Su yalıtımı uygulanacak olan yüzeyler düzgün, pürüzsüz, tercihen ahşap mala perdahlı olmalı; yağ, mazot vb. su yalıtımına zarar verebilecek kirlerden veya birikintilerden temizlenmiş olmalıdır.

Astar Uygulanması

Öncelikle zemine bitüm esaslı astar uygulanması tavsiye edilir. Astar yüzeysel problemlerin minimize edilmesine yardımcı olduğu gibi tam yapıştırma yapılan yüzeylerde membranın zeminle aderansını artırır.

Bindirme Payları

Çatı su yalıtımı yapılmasında, Yalıtım malzemesi örtüsünün enine bindirmeleri en az 10 cm, boyuna bindirmeleri ise en az 15 cm olmalıdır. Ek yerindeki mineral kaplı yüzey şalümo alevi ile ısıtılıp, mineral üstüne mala sürülerek minerallerin bitüm içerisine gömülmesi sağlandıktan sonra ek yeri yapıştırması yapılmalıdır.

Temel yalıtımında 1. kat olarak serilen membranlar, yapı taşıyıcı sisteminin temel tabanındaki düşük dozlu grobeton tabakası arasında oluşacak deformasyondan etkilenmemesini sağlamak için sadece birleşim yerlerinden yapıştırılır. Uygulama, perde yüzeyinde yapılacak ise toprakla temas etmesi muhtemel tüm yüzeylerde, membranın her iki katmanında da tam yapıştırma yapılması gereklidir.

Şalümo ile Birleştirilmesi

Çatı su yalıtımı yapılmasında, Birleşim yerlerinde yapıştırma, LPG gazı kullanan şalümo alevinin modifiye bitümü eritmesine sebep olacak, ısıtma işlemi sonucu gerçekleşir. Yapışma işlemi tamamlandıktan sonra eriyen bitüm birleşim noktalarında taşırılmalı ve taşırılan bölüm (fibrocam ya da polyester keçe ortaya çıkmayacak şekilde) spatula veya mala ile bastırılmalıdır.

Çatı çevresi boyunca, baca diplerinde ya da rulo başlarında membran en az bir metre tam yapıştırılarak uygulanmalıdır.

Arduvazlı tip membranların yan birleşim yerleri, arduvazsız olarak hazırlanmış 10 cm kalınlıktaki şeritler üzerine yapıştırılır. Baş birleşim yerlerinde ise 1 cm’lik kısım ısıtılarak taşların mala yardımıyla yüzeyden kazınması gereklidir. Arduvazlı ürünlerde eriyen bitüm bini yerlerinden taşırıldıktan sonra soğumadan üzerine arduvaz taşı dökülmesi tavsiye edilir. Birleşim yerleri mutlaka suyun akış yönü hesap edilerek uygulanmalı, membranlar suyun akış yönüne dik olarak serilmelidir. İmalat mutlaka düşük kottan başlatılmalıdır.

2. kat olarak uygulanacak membran katmanı, 1. katmana tamamen yapıştırılmalı ve birleşim bölgeleri şaşırtılarak uygulanmalıdır. Her iki katman da kesinlikle aynı yönde uygulanmalı, örgü biçiminde uygulama yapılmamalıdır.

Yalıtımı delip geçen yapı elemanlarının, yalıtımın bu elemanlara bağlanmasını sağlayacak biçimde flanşları bulunmalıdır. Uygulama, tamamlandıktan sonra yırtılma, delinme, yaşlanma (arduvaz, lamine alüminyum gibi yüzeyi kaplı ürünler hariç) vs. nedenlerden dolayı üzeri kapatılarak mutlaka koruma altına alınmalıdır. Doğru yapıştırma sıcaklığı, membranın üzerine lamine edilmiş olan ısıl hassasiyete sahip polietilen film tabakasının şalümo ateşi temasıyla erimesi anında gerçekleşir. Kumlu yüzeylerde ise şalümo alevinin tutulduğu kumlu yüzeyin parlak bir hal alması yapıştırma için uygun sıcaklığa ulaşıldığını gösterir.

Yalıtım malzemesi şerit halinde veya bölgesel yapıştırmada, yapıştırılan yüzeyler arasındaki mesafeler yaklaşık olarak -10 cm arasında olmalıdır. Şerit halinde yapıştırma yapılan örtülerin, diğer örtüler ile enine ve boyuna istikametlerdeki ek yerlerinde tam yapıştırma yapılmalıdır.

Buhar Kesici Örtü

Detaylarda aksi belirtilmedikçe bu uygulama, beton çatı yüzeylerde ilk kat (buhar kesici) örtüler ile, ısı yalıtım katmanları üstündeki ilk kat örtülere (buhar dengeleyici) uygulanır.

Çatı ve temel uygulamalarında üste gelen ikinci kat örtü tam yapıştırma yöntemi ile birinci kat örtülerin ek yerlerini ortalayacak şekilde yapıştırılmalıdır.

Eğimli Çatı Su Yalıtımı Yapımı

Eğimli çatılarda üzeri arduvaz ve alüminyum kaplı membranlar son kat uygulaması için kullanılabilir. Özellikle eğimli çatılarda zor detaylar nedeniyle karşılaşılan zorluklar, polimer bitümlü membran uygulamasıyla zahmetsizce ortadan kaldırılabilir. Çatının tümünde aynı tip malzeme kullanıldığından malzeme uyumsuzluğu ve çözümsüzlüğü yaşanmaz. %1 `in üzerindeki eğimlerde tek kat 4 mm`lik arduvazlı membran kullanılarak su yalıtımı ve çatı kaplama aynı ürünle çözülebilir.

TERAS ÇATI SU YALITIMI

Teras Çeşitleri

Çatı hacimlerinin işlev kazandırılarak değerlendirilmesinde, aynı zamanda döşeme olma özelliği nedeniyle çatı eğimi kuşkusuz önemli bir kriterdir. Çatılar, eğimi %1,5 civarında olan teras çatılar ve %33 (özel koşullar ile %40) olabilen eğimli çatılar olarak iki gurupta sınıflandırılır. Eğimli çatısı olan binaların çatı altı hacimlerinin kullanımı, tasarım özellikleri, fiziksel konfor koşullarının sağlanması ve imar yönetmeliğinde belirtilen hususlar dâhilinde mümkündür. Teras çatı olarak bilinen düz çatılar ise bahçe, otopark, helikopter pisti, rekreasyon (dinlenme ve yürüme alanı) alanları gibi işlevler için değerlendirilmektedir.

Teras çeşitleri üzerlerinde gezilen, gezilemeyen ve bahçe çatı olarak üç gruba ayrılmaktadır.

Üzerinde gezilen çatılar adından da anlaşılacağı gibi yürümeye veya değişik amaçlarda kullanılmaya olanak sağlayan çatı şeklidir. Bu teras çatılar otopark, dinlenme alanları veya helikopter pisti gibi amaçlarla kullanılabilinmektedir.
Üzerinde gezilemeyen teras çatılarda ise yukarıda belirtilen amaçlardan yararlanılamaz. Binayı dış etkilerden korumak için ve yağışı az olan iklimlere sahip bölgelerde uygulanır.

Bahçe çatılar ise mevcut teras çatılarda bazı değişiklikler yapılarak teras çatının botanik bir bahçe şekline getirilmesidir.

Sürme Esaslı Çatı Su Yalıtımı Malzemesinin Çeşitleri

Sürme esaslı su yalıtım malzemeleri;

• Çimento esaslı su yalıtım malzemeleri,
• Bitüm esaslı su yalıtım malzemeleri,
• Poliüretan esaslı su yalıtım malzemeleri,
• Akrilik esaslı su yalıtım malzemeleri olmak üzere dört gruba ayrılmaktadır.

Çimento Esaslı Su Yalıtımı Malzemeleri

Çatı su yalıtımı yapılmasında, Adından da anlaşılabileceği gibi çimento esaslı olup su ile karıştırılarak ve sürülerek uygulanan malzemelerdir. Tek bileşenli olan tipleri; toz haldedir ve uygulamadan önce su ile karıştırılarak sürülebilir kıvama getirilirler. İki bileşenli olan tipleri ise ayrı paketler halinde sıvı ve toz bileşenden oluşur. Üretici tavsiyesine göre gerekiyorsa su ile de karıştırılabilir.

Çimento esaslı malzemeler uygulama şekline göre ikiye ayrılır

Kristalize olan çimento esaslı malzemeler: Betonun içindeki kimyasallar ile reaksiyona girerek kristal üretirler. Bu kristaller betonun yapısına nüfuz ederek betondaki kapiler (kılcal) boşlukları tıkayarak su yalıtımı sağlar. Kristalize olarak betona işlemenin yanı sıra yüzeyde esnek ve dayanıklı bir katman oluşturarak iki aşamalı koruma sağlarlar. Hem negatif (içten) hem de pozitif (dış) taraftan uygulanabilirler. Tek veya iki bileşenli tipleri mevcuttur.

Kristalize olmayan çimento esaslı malzemeler: Beton, şap ve benzeri yüzeylere kuvvetle yapışırlar; yüksek çatlak köprüleme (bağlama) özelliğine sahiptirler. Sadece pozitif taraftan uygulanırlar. Negatif taraftan kullanıma uygun değillerdir. Rijit, yarı elastik ve tam elastik tipleri vardır.

Bitüm Esaslı Su Yalıtımı Malzemeleri

Bu yalıtım malzemeleri; likit (akışkan) haldeki bitüm esaslı malzemeler ve pasta halindeki kauçuk/bitüm esaslı malzemeler olmak üzere iki kısma ayrılmaktadır

Likit haldeki bitüm esaslı malzemeler:

Normal sıcaklıkta akıcı halde olan asfaltlardır. Kendi aralarında üçe ayrılırlar

Asfalt solüsyonları:

Çatı su yalıtımı yapılmasında, Bir bitümlü malzemenin seyreltilerek sıvı hale gelmesiyle elde edilir. Özellikle astar amaçlı ve soğuk olarak uygulanır. TS’nin ilgili kısımlarında, tekniğine uygun olarak nasıl yapılması gerektiği detaylı olarak verilmektedir. Buna göre astar beton, sıva, şap, gaz beton, ahşap, metal yüzeyler ve çimento yonga levhalar üzerine uygulanır. Ayrıca toprak altında kalan metal yüzeylerin, korozyona karşı korunumu amacı için de kullanılmaktadır. Zemin altındaki metal yüzeylere uygulanması durumunda; 3 kat halinde, en az 1 m3 suya 1 kg katılmak üzere malzeme yüzey üzerine uygulanmalıdır.

Betonarme yüzeylerin sülfatlı zeminlerdeki korunumu içinse yine aynı miktardaki sarfiyat ile asfalt solüsyonu kullanılmalıdır.

Asfalt emülsiyonları:

Bir bitümlü malzemenin su içinde disperse (dağılım) edilmesiyle elde edilir. Kullanımı sırasında su ile seyreltilerek soğuk olarak uygulanır. Beton ve gaz beton yüzeylerde astarlama amacıyla kullanılırlar. Asfalt emülsiyonlar metal yüzeylerde kullanılmazlar.

Kreozot:

Metal ve ahşap yüzeylerin su yalıtımında, zift esaslı malzemeler kullanılması halinde astar olarak kreozot kullanılır. Kreozot, solüsyon tipinde bir malzemedir. Kömürden elde edilen ham katranın 23 0 °C’de kaynatılmasından elde edilir. Kahve-siyah renkli yakıcı kokulu bir sıvıdır.

Pasta halindeki kauçuk/bitüm esaslı malzemeler:

Bir veya iki komponentli (karışımlı) malzemelerdir. İki bileşenli tiplerinde, ikinci bileşen priz hızlandırıcı ve sertleştirici olarak karışıma katılır. Kuru, hafif nemli, emici ve emici olmayan yüzeyler ile beton, sıva, şap, metal, tahta, gaz beton vb. yüzeyler üzerinde de oldukça etkilidir. Esnek olmaları ve bina hareketlerine dayanmaları nedeniyle yüzeye çok rahat uygulanırlar. Bunun yanında toprak altı ve üstü mekânlarda, balkon, bahçe, teras, ıslak hacimler veya eski bitümlü membran yüzeylere, zift, asfalt gibi yatayda ve düşeyde rahatlıkla kullanılabilmektedir

Poliüretan Esaslı Çatı Su Yalıtımı Malzemeleri

Çatı su yalıtımı yapılmasında, Beton yüzeye fırça, rulo ile sürülerek veya püskürtülerek uygulanan türleri mevcuttur. Kürlerini tamamladıktan sonra süreli olarak elastik kalırlar. Bu tür malzemeler % 400’lere varan oranlarda elastiktir ve çatlak köprüsü kurabilme özelliğine sahiptirler. Binalarda dıştan temel yalıtımında, beton ve tuğla yapılarda su taşıyan çatlakların yalıtımında, teras ve otopark detaylarında, çatı yalıtımlarında kullanılabilirler. UV (ultraviyole) ışınlarına dayanıklı ve dayanıksız olan, tek veya çift bileşenli tipleri vardır.

Akrilik Esaslı Çatı Su Yalıtımı Malzemeleri

Akrilik esaslı bir malzeme olup kopolimer akrilik dispersiyon (dağılım) esaslı bir karışıma sahiptir. Beton yüzeye sürülerek veya püskürtülerek uygulanır. Su ile seyreltilerek kullanılır. Birinci kat astar olmak üzere en az üç kat, gerektiğinde de taşıyıcı takviyesiyle uygulama yapılır. UV ışınlarına dayanıklı olan ve olmayan tipleri vardır. Islak hacim, teras vb. yerlerde kullanılabilir. Çok çatlaklı yüzeylerde taşıyıcı takviyesiyle uygulanması önerilir. Akrilik malzemeler kürünü tamamladıktan sonra daima elastik kalır.

Sürme Esaslı Çatı Su Yalıtımı Malzemesinin Uygulanması

Sürüle bilen yalıtım malzemeleri piyasada , 10 ve 2 litrelik ambalajlar şeklinde satılmaktadır. Bu malzemelerin hazırlanışı üretici firma tarafından ambalajların üzerinde belirtilmektedir. Genel olarak sürülerek yapılan yalıtım malzemelerinin hazırlanışı şu şekildedir.

• 25 litrelik bir su yalıtım malzemesi eğer fırça ile uygulanacaksa 10 litre suyla seyreltilmelidir.
• 25 litrelik bir su yalıtım malzemesi eğer mala ile uygulanacaksa 7 litre suyla seyreltilmelidir.
• Homojen bir karışım elde etmek için düşük devirli bir matkap kullanılmalıdır.
• Karıştırma işlemi yapılırken özellikle topaklanmanın olmamasına dikkat edilmelidir.
• Karışım kabı gereğinden fazla büyük veya küçük olmamalıdır.
• Karışım suyu içilebilir nitelikte olmalıdır.
• Hazırlanan karışım 20-25 dakika içerisinde tüketilmelidir.
• Sürülecek malzemenin birinci katı tek doğrultuda uygulanmalıdır.
• İkinci ve diğer katlar bir birine dik uygulanmalıdır.
• Bekleme süresine uyulmalıdır.Diğer sürülebilen su yalıtım malzemelerinin uygulama şekilleri de birbirine çok yakındır. Genelde hazırlanan yalıtım malzemesi, püskürtme yöntemleriyle uzman kişilerce uygulanmaktadır.

ÇELİK ÇATI SU YALITIMI

Çatı Su Yalıtım Levhaları

Kullanım amaçlarına göre çeşitli özelliklere sahip çelik çatılarda kullanılan, ısı ve su yalıtım levhaları sandviç paneller olarak da adlandırılmaktadır.

Sandviç Paneller

Genel olarak sandviç paneller, iç ve dış metal levha ile yalıtım çekirdeğinden oluşur. Yapıların dış kabuğunu ısı ve su yalıtımlı olarak estetik bir şekilde çözen bu paneller; fabrikalar, sanayi yapıları, askeri yapılar, sosyal yapılar, zirai yapılar, spor tesisleri, şantiye binaları, silolar, hipermarketler, alışveriş merkezleri, soğuk hava depoları, hal binaları gibi taşıyıcı sistemi çelik veya prefabrike olan büyük boyutlu binaların çatı ve duvarlarında kullanılır.

Sandviç panellerin avantajları ise şöyledir.

• Su, ses ve yangın dayanımlı olan tipleri vardır.
• Diğer yapı malzemeleri ile birlikte kullanıma uygun olduğundan tasarım kolaylığı sağlar.
• Uzun ömürlüdür.
• Fabrikasyon sandviç panellerin montaj süresi, yerinde yapma sandviç sistemlere göre daha hızlıdır.
• Çevreye zarar vermezler, bakteri üretmez ve barındırmazlar.
• Hafif olduklarından taşıyıcı sistem ve temel maliyetlerinde ekonomi sağlarlar.

Sandviç Panellerin Yapısı

Dış Yüzeyler

Sandviç paneli oluşturan dış yüzeyler metal veya su yalıtım örtüsünden olabilir. Çatı eğiminin %10 ve üzerinde olduğu yapılarda, iki yüzü metal olan sandviç paneller; eğimin %10’un altında olduğu yapılarda ise alt yüzü metal kompozit paneller üzerine, su yalıtım örtüsü kaplanmalıdır. Sandviç panelin metal yüzeyleri, galvanizli sac veya alüminyum olabilir. Sistemin sandviç olabilmesi için metallerin ısı yalıtım kabuğuna aderansı çok iyi sağlanmalıdır. Aksi halde iç-dış levha ve ısı yalıtım çekirdeği bir bütün olarak davranamaz ve kendinden beklenen gerekli yükleri taşıyamayıp istenmeyen zararlara yol açabilir. Sandviç sistemlerde paneller, galvanizli sac veya alüminyumdan imal edilebilir.

Panellerin, dış şartlara daha dayanıklı olabilmeleri için yüzeyleri boyanmış olabilir. Çatı eğiminin %10’un altında olduğu durumlarda, kompozit panelin (alt yüzü saç, ısı yalıtımı üzeri kraft kâğıdı kaplı) üst yüzü su yalıtım örtüsü kaplanmalıdır. Üst yüzde, sentetik (PVC, EPDM, polietilen vb.) veya TS 11758-1’e uygun üretilmiş polimer bitümlü örtüler, su yalıtım malzemesi olarak kullanılabilir. Sentetik örtüler; genel olarak detayın gereklerine uygun kalınlıkta ve UV dayanımlı olmalıdır. Bu örtülerin, yüksek kopma mukavemeti değerlerini sağlaması için polyester keçe takviyeli olması gerekir. Ayrıca sandviç panellerde kullanılan sentetik örtüler, detayın gerekliliklerine uygun uzama katsayısı ve buhar difüzyon direncine sahip olmalıdır.

Sandviç Panel Uygulama Esasları

İki Yüzü Metal Sandviç Paneller

%10’un üzerindeki eğimli çatılarda, iki yüzü metal olan paneller kullanılır. Panelin trapez yüzü hâkim rüzgârın uygun yönüne getirilerek EPDM contalı, matkap uçlu vidalar ile hadve üzerinden çelik konstrüksiyona sabitlenir. Prefabrike sistemlerde ise yine EPDM contalı çakma dübeller veya betofast vidalar kullanılır. Vidalama aralığı m²ye 1,5 adet düşecek şekilde, panele homojen bir şekilde dağıtılmalıdır.

Çatı panellerindeki galvanizli sac veya alüminyum levha kalınlığı, panelin en az 120 kg/m² uzun süreli yayılı yük taşıma hesabına göre tespit edilir. Cephe panellerinde bu hesap rüzgârın 80 kg/m² olan emme hesabına göre yapılır. Bu hesaplara göre uygun kalınlıklar seçilmediğinde veya yeterli miktarda vida kullanılmadığında çatı veya cephe panellerinde kopmalar olabilir. Çelik çatı paneli  uygulamalarında, aşağıdaki yardımcı aksesuar elemanları kullanılır.

Mahya Alt Profili

0,40 mm kalınlıkta boyalı galvanizli sac veya alüminyumdan, en az 400 mm açılımda 3,00 m boyunda bükme profildir.

Oluk Kenar Profili

0,60 mm kalınlıkta galvanizli boyalı sac veya alüminyumdan, en az 250 mm açılımda bükme profildir. Genellikle 3 m boylarında üretilip 10 cm bindirilecek şekilde içlerine silikon uygulanarak oluk kenarına vidalanır. Bu profil ile sandviç panel arasına 20×30 mm boyutlarında bitüm emdirilmiş sünger yapıştırılarak oluk kenarlarından toz geçişlerinin önlenmesi gerekir.

Etek Alt Profili

0,40 mm kalınlıkta galvanizli boyalı sac veya alüminyumdan, en az 400 mm açılımda bükme profildir.

Mahya Üst Profili

0,60 mm kalınlıkta galvanizli boyalı sac veya 0,9 mm alüminyumdan; en az 600 mm açılımda, panel tipine göre trapez oyması yapılmış, en az 3m boyunda bükme profildir. Profil ile panel arasına trapez formlu bitüm emdirilmiş süngerler çift taraflı olarak yapıştırılmadır. Mahya üst profilinin yerine, panel üst trapezinden uygun mahya açısı verilmiş en az 1,00 m boyunda trapez mahyada kullanılabilir.

Etek Üst Profili

0,60 mm kalınlıkta galvanizli boyalı sac ve 0,9 mm alüminyumdan, en az 400 mm açılımda, en az 3,00 m boyunda bükme profildir. Boy binilerinde silikon kullanılmalıdır.

Kalkan Profili ve Harpuşta

1,00 mm kalınlıkta galvanizli boyalı sac veya alüminyumdan, detayına uygun açılımda en az 4,00 m boyunda profildir. Bu profillerin panellere montajları, geniş diş aralıklı sac veya alüminyum tipi çektirme vidalarıyla yapılır. Çatı üzerinde yer alan baca, pencere, aydınlatma elemanlarının çatı ile ilgili birleşimlerine dikkat edilmeli, mutlaka uygun aksesuar elemanları ile birlikte sızdırmazlık bant veya fitilleri kullanılmalıdır.

Membranlı Sandviç Paneller

Eğimin %10’un altında olduğu, genellikle %1-2’lik eğimli büyük boyutlu çatılarda kullanılır. En az 120 kg/m² uzun süreli yayılı yük taşıma hesabına uygun olarak trapezli yüz altta; membran, üstte kalacak şekilde uygulanır. Bu sistem iki yüzü metal olan sandviç panel sisteminden çok farklıdır. Sistemde oluk yoktur. Çatının suyu, membrana uygun yağmur süzgeçleri ile atılır.

Panelin, konstrüksiyona sabitlenmesi, matkap uçlu metal başlı vidalar ile yapılır. Panelin membranlı üst yüzeyi yapıştırma amacıyla cm uzun olmalıdır. Kullanılan su yalıtım örtüsü, tekniğine uygun olarak yapıştırılmalıdır. Panelin boy eklerine 15 cm ilave membran ile aynı tür yapıştırma yapılır. Sistemde, metal çatılarda değinilen mahya alt profili, etek alt profili ile birlikte harpuşta kullanılır. Ek olarak çatı parapet içlerine, ışıklık, baca kenarı gibi bölgelere membran lamine edilmiş sacdan, açılımına göre üretilmiş bükümler kullanılmalıdır.

Yerinde Yapma Sandviç Sistemler

İç yüzde metal, dış yüzde metal veya membran, aralarında mesafe ayarlayıcı profil sistemi ve yalıtım çekirdeğinden oluşur.

Alt ve üst yüzleri trapezdir. Aralarında mesafe belirleyici asık sistemi ile birlikte kullanılırlar. Alt trapezin üzerine içten gelebilecek su buharı ve boğuşmaya önlem olarak buhar kesici kullanılmalıdır. Ara aşık ve dolayısıyla çatının üst yükü, alt trapeze değdirilmeden lamalar vasıtasıyla yapının taşıyıcı elemanına aktarılmalıdır. Birim boyda (1 m’de) en az 1 adet lama kullanılmalıdır.

Çelik Çatı Su Yalıtımı Nasıl Yapılır?

• Sandviç panel duvarların birleşimlerinde sızdırmazlığa dikkat edilmeli; ek yerleri ve bindirmelerinde sızdırmazlık bandı/fitili kullanılmalıdır.
• Sandviç panellerin kalınlıkları, yoğuşma tahkiklerine göre seçilerek panel iç yüzeyinde yoğuşmanın oluşmasına engel olunmalıdır.
• Yatay aşık aralıkları ve panel tipleri, rüzgâr yüklerine göre hesaplanarak seçilmelidir.
• Metal sandviç paneller ve tespit elemanları, korozyon etkisine karsı dirençli üretilmiş olmalıdır.
• Su yalıtımı için bitümlü örtü uygulamasında, üst kat açık renkli arduvaz tası kaplanmış olmalıdır. Özellikle üst levha rengi olarak ısıl hareketleri minimize etmek amacıyla açık renkler tercih edilmelidir.
• Her iki yüzü metal levha olan sandviç paneller haricinde, en üstteki metal örtünün alt yüzeyinde yoğuşma riski fazladır. Bu bölgede donma da oluşabilir. Bünyesine su emebilen ısı yalıtımları, bu yoğuşma suyu ile ıslanıp ısı yalıtım değerlerini yitirebilirler. Metal tespit elemanları ve levha kenarları paslanabilir. Yoğuşma suyu tespit noktalarından veya derzlerden damlama yapabilir. Bu nedenle soğuk çatılarda, özellikle endüstriyel binalarda, prosesten kaynaklanan buhar, mekanik sistemlerle dışarı atılmalıdır. Mevcut çatı örtüsü buhar kesici olarak kabul edilir; su yalıtımı ahşap veya metal profiller arasına yerleştirilir. Üst kat kaplama malzemesi olarak metal örtüler (alüminyum, galvanizli sac, boyalı galvaniz sac ) kullanılır.
• Metal levhaların ek yerlerinde, bindirmelerin başlangıç bitiş noktalarında sürekli olarak fitil yalıtımı yapılmalıdır. Aksi takdirde bu bölgelerde su birikmesi tespit elemanlarını paslandırabilir. %10’un altındaki eğimlerde, ek yerlerinde ters rüzgâr etkisi ile içeriye su girebilir.
• Yüksek nemli ortamlardan geçen ve çatıyı delen tüm boru ve bacalar, yoğuşma riskine karsı yalıtılmalıdır. Kapalı gözenekli malzemeler ve buhar kesici bantlar kullanıldığı gibi, buhar kesici folyolu mineral yünler ile de yalıtım yapılabilir.
• Üst metal levhanın alt yüzeyi, yoğuşmadan kaynaklanan korozyona dayanıklı bir kaplama ile kaplanmış olabilir.
• Bağıl nemin %65’i geçmediği binalarda, koruyucu kaplamalı karbon çelik tespit elemanları kullanılabilir. Bunun üzerinde bağıl nem içeren binalarda, paslanmaz çelik tespit elemanları kullanılmalıdır.
• Mineral yünlü sandviç çatı panellerde, yalıtım çekirdeğinin montajdan önce ve sonra ıslanmaması için tedbir alınmalıdır.
• Yerinde yapılan uygulamalarda, taşıyıcı metal levha üzerine mutlaka buhar kesici uygulanmalı, metal levhaların ve buhar kesici tabakaların ek yerleri, mutlaka sızdırmazlık sağlayacak şekilde yalıtılmalıdır.

Kaynak: Megep