Sıva, inşaat aşamasındaki bir yapıya uygulandığında, yapının daha düzgün bir görünüme kavuşmasını sağlamasının haricinde, iç ve dış yüzeyleri kapatarak, kötü hava koşulları ve çevre faktörlerine karşı yapıyı dış etkilerden korur.
İnşaat yapısının iç ve dış duvar yüzeylerini ve taşıyıcı elemanları son imalat aşamasına getirmeden önce farklı tür ve özellikte uygulanan birçok sıva çeşidi vardır.
Kiriş, kolon, döşeme gibi taşıyıcı elemanlar ve duvar yüzeylerinin düzgün olmasını sağlamak, daha güzel bir görünüm elde etmek, ısı yalıtımı ve taşıyıcı yapı elemanlarının dışardan gelen etkilere karşı korunmasını sağlamak gibi yapılara faydalar sağlamaktadır.
Bu yazımızda sıva çeşitleri ile ilgili bilgiler vereceğiz. Sıvaların türleri ve uygulama yollarından önce, sıvaların genel özellikleri hatırlamak faydalı olacaktır.
Sıvaların Genel Özellikleri
- Sıva, yüksek tutunma kabiliyetinden dolayı uygulandığı yüzeye yapışır.
- İçindeki fiziksel, kimyasal ve mekanik etkilerle birlikte, duvarı içerden ve dışardan gelebilecek dış tehlikelere karşı korumalıdır.
- Yapıya yüksek oranda zarar verebilecek su ve neme karşı geçirimsiz özellik gösterirler, küfe ve neme karşı dayanıklıdırlar.
- Sıvanın genleşme ve büzülme yapmaması, çevresel ısı değişimleri sırasında yapıda çatlama olmaması açısından önemlidir.
- Herhangi bir hacim değişiminde, çatlamaları göğüsleyebilecek kadar esnek bir yapıya sahip olmalıdır. Gerekli ölçüde mukavemete sahip olmalıdır.
- İnşaat yapısının imalatı sırasında oluşan hatalar sebebiyle, zaman zaman 10 cm’den fazla kalınlıktaki sıva işçiliğine rastlanabilmektedir. Herhangi bir taşıyıcı özelliği olmaması sebebi ile yapıdaki ölü yükü artırır. Dekoratif bir malzeme olarak düzgün yüzey elde etmede kullanılır.
- Çimento bağlayıcılı sıva sertleşmeden önceki plastik kıvamdayken, uygulama yüzeyine yapışmalı ve işçilik sırasında plastik özelliğini korumalıdır. Sertleştikten sonra ise, işlevini koruması için çatlamamalı ve dökülmemelidir.
- Sıva yapı itibari ile gözenekli bir yapıya sahip olmamalı, dış yüzeyi hava alabilmeli, duvarı iç, dış ve kendi içinde bulunan mekanik ve fiziksel etkilerden korumalıdır.
Sıva Türleri – Sıva Çeşitleri
Sıvalar üretiliş yöntemlerine, içindeki bağlayıcı maddelere, uygulama yüzeyine ve uygulanan yere göre 4 genel madde halinde incelenebilir. Bu 4 genel madde sıva çeşitleri için belirleyicidir.
- Uygulama Yerine Göre Sıva Çeşitleri
- İç Sıva
- Dış Sıva
- Üretim Yöntemine Göre Sıvalar
- Yerinde Karışım Sıvalar
- Fabrika Üretimi Hazır Sıvalar
- Bağlayıcı özelliklerine Göre Sıvalar
- Mineral Bağlayıcılı Sıvalar
- Sentetik Bağlayıcılı Sıvalar
- Uygulama Yüzeyine Göre Sıva Çeşitleri
- Beton Yüzey
- Ahşap Yüzey
- Tuğla Yüzeyi
- Yalıtımlı Malzeme Yüzeyi
- Gazbeton Yüzeyi
Uygulama Yerine Göre Sıva Çeşitleri
Bu tür sıvaların iç ve dış sıva olmak üzere iki çeşidi mevcuttur.
İç Sıva
Fabrikada üretimi yapılan sıva harcının, merdiven, kolon, duvar, tavan gibi yapı elemanlarının iç tarafına uygulanan, sıva yüzeyini kaplamaya ve boyamaya uygun hale getiren sıva çeşidine iç sıva denir. Dış sıvadan farklı olarak, uygulanan yüzeyi dış ve çevresel etmenlerden korumaktan ziyade, daha çok dekoratif amaçlı yüzey düzleştirme işlemleri için kullanılır.
Dış Sıva
Üretimi yapılan sıva harcının çoğunlukla duvar gibi dış yüzeylerine uygulanan, uygulama yüzeyini boyama ve dış kaplama için uygun duruma getiren, yüzeyi dış etkilerden koruyan kaplama tabakasına dış sıva denir.
Üretim Yöntemine Göre Sıva Çeşitleri
Üretim yöntemine göre birçok sıva türü olduğu gibi, zaman ilerledikçe, farklı türde yöntemler ve malzemeler kullanılarak yeni sıva çeşitleri üretilmektedir.
Yerinde Karışım Sıva Çeşitleri
Bu tür sıvaların 14 farklı çeşidi bulunmaktadır.
- Kaba Sıva
- İnce Sıva
- Rabitz Sıva
- Bağdadi Sıva
- Metal ve Ahşap Yüzey Sıvası
- Alçı Sıva
- Çarpma Sıva
- Edelputz Sıva
- Mermer Tozu Sıva
- Mermer Pirinçli – Doğal Taş Pirinçli Suni Taş Sıva
- Püskürtme Sıva
- Perdah Sıva
- Desenli Sıva
- Alaturka Sıva
Kaba Sıva Çeşitleri
Maksimum tanecik boyutu 3mm olan kum, bağlayıcı malzeme ve su ile hazırlanan sıva çeşidine kaba sıva denir. Bu sıva çeşidi uygulama yüzeyine genelde iki tabaka halinde uygulanır. İlk tabakanın su oranı ikinci tabakaya göre daha fazladır ve yüzeye serpme şekilde uygulanır. İkinci tabakanın su oranı daha azdır, plastik kıvamda uygulama gerçekleştirilir. Kaba sıvanın uygulaması bittikten sonra, mastar ve ano ile üstteki tabakanın fazlalıkları alınır ve yüzey düzleştirilir. Yapılan bu işleme ise yüzey mastarı denir. Yapılan son tabaka ile eksik kalan kısımlar da tamamlanarak kaba sıva yapımı bitirilmiş olur. Kaba sıvanın kalınlığı ortalama olarak 2-3 cm olmaktadır. Mastar veya ip yardımı ile duvarın yüzeyi kontrol edilir.
Aşağıdaki şekilde bir kaba sıva örneği görülmektedir.
İnce Sıva
Tıpkı kaba sıva gibi ince sıva adını uygulama kalınlığına göre alır. Kum, su ve bağlayıcı malzeme ile oluşturulan karışım harcı, duvara yaklaşık 5mm kalınlığında uygulanır. Kaba sıvanın tamamen prizini almasından sonra, geriye kalan boşlukları kapatmak ve sıva yüzeyini perdahlamak için ince sıva uygulaması yapılır. Sıva uygulaması açısından son işlem ince sıvadır. Çevresel ve bölgesel hava koşulları dikkate alınarak, ince sıva uygulamadan önce yüzey ıslatılır. Sonrasında ise ince sıva düzgün bir biçimde yüzeye uygulanmalıdır. Kıvam tutturulduktan sonra mala ile ince sıva işlemi mala ile yapılır. Sıcak havalarda ince sıva, mala ile perdahlama işlemi bitmeden kurumaya başlar. Bu yüzden perdahlama işleminin bitiminden önce sıvanın kurumasını önlemek için el fırçası ie yüzey ıslatılır.
Aşağıdaki şekilde ince sıva örneği görülmektedir.
Rabitz Sıva
Bu tür sıvalar duvar veya tavan gibi geniş yüzeylere uygulanırlar. Duvar ve tavan için uygulama yöntemleri farklılık göstermemektedir. Rabitz sıva için kullanılan tel levhalar 1.5cm X 2.5cm boyurlarında olacak biçimde üst üste bindirilirler ve levhaların uç kısımları bir mesnet üzerine yerleştirilirler. Rabitz sıva yapılan yüzeyle diğer sıva yapılan yüzeyin birleşim bölgesi master ile ayrılmalı ve gerektiği şekilde bağlantı sağlanmalıdır. İşlem sırasında tesisat işlerinin bitmiş olmasına dikkat edilmelidir.
Yukarıda görülen fotoğrafta, rabitz teli üzerine 3 seviyeli bir sıva işlemi uygulanmaktadır. İlk aşama olan katıklı harç yüzeyin hepsine uygulanmalıdır. Katıklı harç yüzeyi tamamen kuruyup sertleştikten sonra ikinci tabaka olarak kaba sıva uygulaması yapılır ve son tabaka olarak ince sıva işlemi yapılır.
Bağdadi Sıva
Ahşap olan yüzeylere uygulanan Bağdadi sıvalar adını kullanılan çıtalardan alır. Yine tesisat işlerinin bitmesinden sonra uygulama yapılır. 1,5 X 2,5 cm veya 2 X 2 cm ölçülerindeki bağdadi çıtaları 2,5 – 3 cm aralıklar ile duvara montelenir. Daha sonra 3 tabaka halinde çıtalar üzerine sıva işlemi yapılır. İlk tabakada kıtıklı harç ile bağdadi çıtaları tamamen kapatılır ve sıvanın sertleşmesinden sonra ikinci aşama sıvanın uygulaması ve master işlemine geçilir.Diğer sıva türlerinde de olduğu gibi son aşamada ince sıva uygulaması yapılır.
Aşağıda yer alan şekilde bağdadi sıva çıtaları görülmektedir.
Metal ve Ahşap Yüzey Sıvaları
Bu tür sıvaların yüzeye yapışma özellikleri olmadığından dolayı 5 x 10 cm ölçülerindeki ahşap latalar ile yapılan ızgaralar üzerine sıva filesi veyahut rabitz teli çekilir ve sıva yüzeyi sıva işlemine uygun hale getirilir. Oksitlenme sıva ve duvar yüzeyi için büyük bir problem olduğundan dolayı, rabitz telinin paslanmaması için galvanizli olması önemlidir. Sıva işlemine hazır hale gelen yüzeye 2 aşama halinde takviyeli harç ile sıva uygulaması yapılır.
Alçı Sıvalar
Halk arasında da en çok bilinen sıva çeşitlerinden biri olan alçı sıvıların, adında da anlaşılacağı gibi ana maddesi alçıdır. Sıvanın dayanımını yitirmemesi için muhteva ettiği su oranının alçı miktarının %80’inden fazla olmaması gerekir. Kaba sıva üzerine 5-7 mm kalınlığıda alçı sıva uygulaması yapılabilir. Eğer yüzey düzgün ise alçı sıva uygulamak için başka bir sıvaya ihtiyaç yoktur ve 1 cm kalınlığında sıva yapılabilir. Nem ve suya karşı mukavemetleri düşük olduğundan dolayı genelde iç yüzey uygulamalarında kullanılırlar.
Aşağıdaki resimde bir alçı sıva örneği görülmektedir.
Çarpma-Serpme Sıvalar
Bu sıvalar, bir mala yardımı ile akıcı kıvamda uygulama yüzeyine serpilir ya da atılır. İnşaat yapılarının dış cepheleri ya da su basman düzeyine kadar olan dış duvarlar bu sıva ile kaplanmaktadır. Su basman seviyesine kadar olan dış cepheler suya ve neme karşı çimento harcı ile kaplanır, böylece daha dayanıklı hale gelirler. Serpme sıvalar, kagir yapı üzerine ya da kaba sıva üzerine uygulanabilir.
Aşağıdaki şekilde bu tür sıvanın uygulaması gösterilmektedir.
Edelputz – Tarak Sıva
Tarak sıvalar özel çakıl, beyaz kireç ve çimento karışımından oluşur. Çakılların homojen renkte ve büyüklükte, kirecin ise en az bir ay dinlendirilmiş olması gerekmektedir. Kaba sıvanın üzerine tarak sıva uygulanır, onun üzerine de ince sıva uygulanır. Kuruduktan sonra ise sıva taraği ile taranarak özel bir görüntü oluşturulur. Amaç özel bir görünüm olduğundan tarama işlemnden sonra düzeltme işlemi yapılmaz.
Aşağıdaki şekilde tarak sıvanın bir örneği görülmektedir.
Mermer Tozu Sıva
Kaba sıva üzerine uygulaması yapılan mermer tozu sıvalar, sönmüş kireç, agrega, çimento mermer tozu ve renklendirici karışımından oluşurlar. 4-6 mm kalınlığında uygulaması yapılır. %30 oranında mermer, %20 oranında sönmüş kireç, % 10 oranında çimento, %10 oranında da boya kullanılmalıdır.
Mermer Pirinçli veya Doğal Taş Pirinçli Suni Taş Sıva
Bu tür sıvalar, kaba sıva üzerine çimento harçlı olarak uygulanır. İçeriğinde su, çimento, sıva ve mermer pirinci bulunur. Uygulanış yöntemi ve tekniği açısından mermer sıvalar ile benzerlik göstermektedir. Sıva işleminden 1 gün sonra gerektiği durumlarda kazıma yapılarak veya murçlanarak şekillendirme işlemi yapılabilir.
Püskürtme Sıva
Püskürtme sıva, 3 mm kalınlığında olacak şekilde harcın püskürtme makinesi ile duvar yüzeyine püskürtülmesi ile yapılır. Bu tür sıvalarda uygulama yüzeyinin temiz olmasına daha fazla özen gösterilmelidir. Önceden var olan eski bir yapının yüzeyine uygulama yapılacak ise badana ve benzeri kaplamalar yüzeyden kazınmalı ve yüzeyin temiz ve pürüzsüz olması sağlanmalıdır. Görünüş ve dekoratif amaçlı kullanımları da yaygındır.
Perdah Sıva
Pürüzsüz bir yüzey elde etmek için boya yapılmadan önce iç ve dış sıvanın üzerine uygulanır. Duvar yağlı boya ile boyanacaksa perdahlı sıvadan sonra üzerine bezir yağı sürülmelidir. Perdahlama işlemi sırasında kullanılan malzeminin türüne göre alçı perdahlı, kireç perdahlı ve çimento perdahlı olmak üzere bir kaç çeşidi vardır.
Aşağıdaki şekilde perdahlı sıva uygulaması görülmektedir.
Desenli Sıva / Dekoratif Sıva Çeşitleri
Uygulama yöntemine göre ikiye ayrılmaktadır. İlki perdah sıvası yapıldıktan 15 dakika sonra mala sıva üzerine bastırılarak sıvadaki çimento zarı kaldırılır. Diğer yöntem ise, sıva uygulamasından sonra desenli merdane ile yüzey şekillendirilir.
Alaturka Sıva
Günümüzde kullanılmayan alaturka sıvalar, horasan adı verilen harçla yapılan ve ince bir işçilik gerektiren sıva çeşididir. Çoğunlukla eski yapıların tamiri için kullanılır.
Fabrikada Üretilen Hazır Sıvalar
Fabrikada üretimi yapılan hazır sıvalara örnek olarak aşağıdaki sıva çeşitleri örnek gösterilebilir.
- Mineral Esaslı Düz veya Desenli Görünen Hazır Sıvalar
- Granit Tipi Hazır Sıvalar
- Hazır İpek Sıvalar
- Perlit Sıvalar
- Hazır Kenitex Püskürtme Sıvalar
- Sentetik Reçine Bağlayıcı Sıvalar
- Anti Nem Sıvalar
Fabrika üretimli hazır sıvalar piyasaya özel ambalaj içersinde kullanıma hazır olarak sürülür. Geleneksel yöntemlerle uygulanan sıvalardan daha farklı bir biçimde uygulanmaktadırlar. Üretici firma ambalaj üzerine kullanma talimatını yazar ve uygulama buna göre yapılır. Hazır sıvalar ekstra bir karışım gerektirmeden doğrudan kullanıma hazır bir şekilde piyasaya sunulduğu gibi, sadece su ilave edilerek hazırlanabilecek kuru karışım halinde de satılmaktadır. İç ve dış sıvada da kullanılırlar. Uygulama esnasında püskürtme ya da mala yöntemi kullanılabilir. Bu sıvanın kullanımı esnasında hazır sıva malzemesine herhangi yabancı bir madde eklenmemelidir. Uygulama sıcaklığı 5-35 C0 arasında olmalıdır. Ekstrem koşullarda, aşırı güneş veya yağmurda kullanılması uygun değildir. Kullanmadan önce uygulama yapılacak yüzey sıva ile aynı renkte bir astar ile astarlanmalıdır. Bu işlemden 24 saat sonra sıva yapılabilir.
Düz veya Desenli, Mineral Bazlı Hazır Sıva
Mineral esaslı, düz veya desenli görünen hazır sıvalar, özel ambalajlarından çıkarılıp temiz bir kaba boşaltıldıktan sonra, uygulama kıvamına gelene kadar, su ilave edilir ve karıştırılır. Sıva, çelik mala yardımı ile yüzeye uygulanır. Desen görünümü ise plastik mala yardımı ile verilir. 48 saat sonra sıva kendiliğinden priz alır.
Aşağıda bu sıva uygulamasının bir örneği verilmiştir.
Granit Tipi Hazır Sıva Çeşitleri
Mermer ve granit öğütülüp mikro granüler hale getirildikten sonra sentetik ve doğal reçineler ve katkı maddeler ile karıştırılırlar. Bu sayede granit tipi hazır sıvalar üretilir. Mala yardımı ile veya püskürtme yolu ile iç ve dış cephelere uygulama yapılır. İhtiyaç durumlarında yüzey su ile yıkanabilir. Yüzeyin şekli kum tanelerini andırır. Bu tarz sıvaların ömrü uzundur ve dekoratif amaçlı kullanılabilirler.
Aşağıdaki şekilde granit tipi hazır sıvanın bir örneği verilmiştir.
Hazır İpek Sıva
Fabrikada üretilen hazır ipek sıvalar, tekstil hammedelerinin ipeksi pamuk haline getirilmesi ve doğal katkılar ve akrillik bağlayıcı maddeler ile karıştırılması ile elde edilen sıva çeşididir. İç cephelerde kullanılan esnek özellikli hazır ipek sıvalar, dekoratif olarak kullanışlı olmasının yanında ısı ve ses yalıtımı ile sağlıklı bir yapı oluşturmaktadır. Ambalaj içinde bulunan sıva, yüzeye uygulanmadan önce bir kaba boşaltılır ve su ile homojen bir karışım ele edene kadar karıştırılır. 15 dakika civarında dinlendirildikten sonra 1,5 mm kalınlıkta olacak şekile yüzeye uygulanır. Priz alması 1-2 gün sürebilmektedir.
Perlit Sıva
Perlit ısı aldığında genleşme özelliği gösterebilen bir tür volkanik camdır. Perlit, çimento ve suyun karıştırılması ile oluşturulan harcın kullanılması ile yapılan sıva türüdür. Perlit, yapısında %2-5 oranında bulunan su sayesinde kararlı bir özellik gösterir.
Aşağıdaki şekilde perlit sıva örneği görülmektedir.
Hazır Keniteks Püskürtme Sıva
Keniteks ve özel bir reçine karışımından oluşan hazır keniteks püskürtme sıvalar, su muhteva etmez. Yüzeye tutunma kabiliyetleri çok yüksek olan bu tür sıvalar priz aldıktan sonra esnek özellik kazanırlar ve çatlamazlar. İyi bir sonuç elde etmek için yüzeye 7 atmosfer basınç altında püskürtme işlemi uygulanır. Ses yalıtımı özellikleri vardır. Yangına karşı dirençlidirler ver her türlü yüzeye uygulanabilirler.
Sentetik Reçine Bağlayıcı Sıva
Bu sıvaların mineral içerikli dış yüzeylerde kullanımı uygundur. İçeriğindeki kum tanecik boyutu 1-2 cm civarındadır. Karışımda kullanılan renk verici maddelerin yanında, akmayı ve ayrışmayı önlemek, karışıma plastik kıvam kazandırmak ve ışınlara karşı mukavemeti güçlendirmek için katkı maddeleri kulanılır. Üç çeşidi vardır: Polistren, poliüretan ve epoksi esaslı sıvalar.
Anti Nem Sıva
Rutubetli ve ıslak zeminlerde, duvarlar ve sıva katmanları etkisinden dolayı suyu çeken sıvalardır. Bu sıvanın çektiği su eğer tuzlu ise daha sonra tuz sıvadaki gözeneklerden su ile atılır, bir kısmı ise sıvanın içinde kalır. Eğer sıva üzerinde kaplama ve boya var ise, bu durum kaplama ve boyaya zarar verir. Nemden kaynaklı bu tür durumlar için ise anti nem hazır sıvalar üretilmiştir. Anti nem sıvaların içeriğinde kum, çimento ve özel maddeler bulunmaktadır.
Uygulandığı Duvar Yüzeyine Göre Sıva Çeşitleri
Uygulandıkları yüzeye göre tuğla, beton, gazbeton, yalıtımlı yüzeyler ve ahşap duvar yüzeyler olmak üzere sıvalar beş grupta incelenebilir. Bir inşaat yapısında uygulama yüzeyi olarak, beton yüzeylere perde, kolon, kiriş, döşeme vb yüzeyler örnek verilebilir. Sıvanın yüzeye daha iyi tutunması için yüzeylerin pürüzlü olması gerekir. Yüzey yeteri kadar pürüzlü değil ise, yüzeyin pürüzlü olması sağlanır. Ancak hazır sıvalarda pürüzlendirme işlemine gerek yoktur.
Beton ve sıvanın çimento bağlama özelliği vardır. Bu yüzden birbirlerine bağlanma ve zaman ilerledikçe ısıl genleşme gibi durumlarda birbirleriyle uyumlu olarak çalışırlar.
Tuğla yüzeylere sıva yapılırken, duvar bütünlüğünü korumak adına, sıva harcının ve duvar yüzeyinin kapiler su emme özelliğinin aynı olması ya da birbirine uygun olması gerekmektedir. Uygulama yüzeyinin yoğunluğunun sıvanın yoğunluğundan daha az olması önemlidir. Sıvanın zarar görmemesi için, suyu emme özelliği iyi olan duvar kendi bünyesinde suyu depolamalı ve uygun hava koşullarında bu suyu dışarı atabilmelidir.
Gazbetonun boşluklu yapısı sayesinde uygun bir sıva yüzeyi elde edilebilmektedir. Çarpma ve serpme yolu ile yapılan sıva uygulaması daha etkili olur, sıvanın tutuculuğu artar. Gözenekli yapısı sayesinde su emme özelliği çok yüksek olan bu tür malzemeler sıva işleminden önce suya doyurulur.
Suya ve ısıya dayanaklı duvarlar elde etmek için yüzeyler su ve ısı yalıtım malzemeleri ile kaplanır. Sıva ise bu yalıtım malzemesinin üzerine uygulanır. Sıvanın yüzeye daha iyi tutunmasını sağlamak için metal veya ahşap tutucular kullanılır.
Sıcak ve neme karşı dayanıksız olan ahşap malzemenin suyu emme özelliği oldukça fazladır. Bu sebepten dolayı ahşap malzeme üzerine sıva yapmak daha zordur. Bu yüzden sıva yapmaya izin verecek bir ahşap malzeme seçimi yapılmalıdır. Ahşap yüzeylerde birleşim yerlerinde sıvanın yüzeye tutunması için sıva teli kullanılması gerekir ancak, hazır sıva kullanıldığı takdirde esneklik özelliği fazla olduğu için sıva teline gerek yoktur. Bu yöntem maliyet açısından daha avantajlıdır.
Beton fiyatları , Güncel hazır beton fiyatları
Bu Yazıyı Paylaş!