Granit nedir? Özellikleri, Kullanım Yerleri, Renk ve Çeşitleri

Granit Taşı Nedir?

Kristalli magmatik bir kaya parçası olan granit taşı, bu ismi kristalli yapıda olması nedeniyle Latince “granum” isminden almaktadır. Bileşiminde yer alan taneciklerin önemli bir kısmı gözle görülür nitelikte olan granit, ticari değeri yüksek olan taşlar arasında yer alır.

Geniş bir kullanım alanına sahip olması ve bu taştan imal edilen ürünlerin ortaya koyduğu şıklık, granit taşını daha kullanılabilir hale getirmiş ve bu taşla üretilen ürünlere ilgiyi artırmıştır. Çok eski çağlarda keşfedilen ve çeşitli yöntemlerle işlenmeye başlayan granit, günümüzün modern teknolojisi sayesinde daha nitelikli bir şekilde işlenerek birçok alanda kullanılmaya başlanmıştır.

Granitin Kullanım Alanları Nerelerdir?

Yaygın bir kullanım alanı bulunan granit, özellikle şu alanlarda daha yoğun olarak kullanılmaktadır;

• İç ve dış duvar süslemeleri
• Sehpa, masa, tencere gibi mutfak araç gereçlerinin imalatı
• Isıya dayanıklı olması nedeniyle şömine yapımı
• Hem görsel zenginlik hem de sızdırmaz özellikleri nedeniyle havuzlarda
• Anıt ve heykel yapımında
• Asansör zemin ve duvarlarında estetik bir görüntü elde etmek için
• Banyo ve mutfakların zemin ve duvarlarında
• Mutfak tezgâhı yapımında
• Parke taşı yapımı
• Blok taşı
• Mezar yapımı
• Çeşme yapımı
• Dekorasyon merdiven yapımında ve çeşitli kaplamalarda, görsel güzelliğe ve dayanıklılığa sahip olduğu için tercih edilmektedir.

Granit Taşının Tercih Edilme Nedenleri

• Başta nem olmak üzere farklı dış etkilere karşı üstün mukavemet göstermesi, granitin birçok sektörde tercih edilmesine neden olmaktadır.
• Renk yapısında herhangi bir bozulma olmayıp taşın ömrü ile eşdeğer bir renk ömrüne sahip olması, dekoratif amaçlı kullanımını daha yaygın hale getirmektedir.
• Yüksek dereceli ısılara karşı dayanıklı yapıdadır.
• Kolay temizlenebilir özelliklere sahiptir.
• Tüm hava şartlarında hiçbir bozulma yaşamadan kullanılabilir yapıya sahiptir.
• İşlenmesi kolay olduğu için benzer taş çeşitlerine göre daha yaygın kullanılır.
• Asit ve kimyasallara karşı dayanıklı olup, bu maddelere karşı tepkime göstermez.
• Kullanıldığı alanlarda doğal bir görüntü sağlaması, dekorasyon çalışmalarında tercih edilmesine neden olmaktadır.
• Paslanma, kırılma ve çizilme gibi olumsuzluklar minimum seviyede ve hatta hiç yoktur.

Granit Özellikleri

• Genellikle açık renkli olup %60 oranında potasyum feldspat, %30 kuvartz, mika minerallerinden oluşan mağmatik bir taş türüdür.
• Yoğunlukları 2600~2800 kg/m3 arasındadır
• Sert ve dayanıklıdır.
• Basınç dayanımları 1600~2400 kg/cm dir.
• Kuru granitin erime sıcaklığı 1215-1260 °C’dir.
• Granitin rengi, başlıca kapsadığı feldspatın rengi tarafından verilir ve solgun pembemsi griden pembeye veya pembemsi sarıdan kuvvetli kırmızıya kadar değişen bir renk gösterir. Çoğunlukla gri ve yeşil – gri renktedirler.
• Ocaktan ilk çıktığında nem içermeleri nedeniyle kolay kesilmelerine karşın, zamanla bu nemi kaybettiklerinden sertleşir ve zor işlenir hale gelirler.
• Tane şeklinde görünüşe sahiptir.
• Dış şartlara ve aşınmaya dayanıklı olup, renklerini sürekli koruyan bir taş türüdür.
• İyi cila kabul ederler ve diğer kayaçlara nazaran uzun bir süre bozulmadan kalarak, renk ve parlaklıklarını korurlar.
• Neme karşı dayanıklıdır.
• Doğal görünümlü göz alıcıdır.
• Çizilme, kırılma, paslanma görülmez.
• Tüm hava şartlarına elverişlidir.

Türkiye’deki Önemli Granit Maden Ocakları Nerededir?

Dünyada doğal taş üretiminde özellikle Avrupa’da Türkiye’nin etkisi, göz ardı edilmeyecek derecede büyüktür. Avrupa’da doğal taş üretimi ve ticaretinde İtalya, Türkiye, Portekiz ve İspanya gibi ülkeler, önemli ölçüde söz sahibidir.

Türkiye’de granit taş ocağı bulunan önemli yerler şu şekildedir;

• Uludağ – Bursa
• Alemdağ – İstanbul
• Çavuşbaşı – İstanbul
• Kapıdağ – Balıkesir
• Kazdağı – Çanakkale
• Gebze – Kocaeli
• Bandırma
• Bilecik
• Ankara
• Yozgat
• Giresun
• Gümüşhane ülkemizin en zengin kaynaklarına sahiptir. Bunların haricinde Türkiye’nin birçok farklı illerinde de bulunmaktadır.

Peyzaj uygulamalarında kullanımı

• Levha (kaplama taşı)
• Parke taşı
• Blok taş
• Serbest çakıl şekillerinde sınıflandırılabilir.

Parke taşı yaya ve araç trafiğinin yoğun olduğu yerlerde, granit levhalar ise yapılarda duvar ve zemin kaplama malzemesi olarak işlevsel ve estetik uygulama alanları bulmaktadır.

Granit bloklardan anıtlar, abideler, sütunlar inşa edilip ve birçok plastik obje ve kent mobilyası üretilirken, artık granit parçalarından ise tamburlanarak serbest çakıl üretimi yapılmakta ve peyzaj uygulamalarında kullanılmaktadır.

Adım taşı uygulamalarında blok taş biçiminde de kullanılmaktadır. Özellikle yapay göletlerin içerisinde estetik bir görüntü vermekte ve işlevsel olarak peyzaj düzenlemesine katkı sağlamaktadır.

Parke taşlarının kullanımı üretiminin kolay olmasından dolayı oldukça eski tarihlere dayanmaktadır. Eski çağlarda insanlar çekiç, murç ve benzeri aletler ile üretim yapmış ve kullanmıştır. Bu sebepten ötürü, bugün eski yapılarda restorasyon yapılmasında parke taşları vazgeçilmez bir malzemedir.

Küp taşların kullanıldığı yerler ve malzeme sarfiyatı aşağıdaki şekildedir.

• Yaya trafiğinin yoğun olduğu yerlerde 6×8 cm ebatlı küp taşlar,
• Yaya ve araç trafiğinin karışık olduğu yerlerde 6 x 8 cm ebatlı taşlar,
• Endüstri ortamları gibi aşırı yük ve asidik ortama dayanıklı mahallerde  8 x 10 cm ebatlı taşlar kullanılır.
• 4×6 cm boyutlarındaki taşın 1 tonu 8-9 m²
• 6×8 cm boyutlarındaki taşın 1 tonu 7 m²
• 8×10 cm boyutlarındaki taşın 1 tonu 5.5 m²  zemin kaplanır.

Diğer taşlar ile renk ahenk ilişkisi

Değişik renk ve desenlerde bulunması sebebiyle, estetik amaçlarla kullanılan endüstriyel bir kayaçtır. Dekorasyon sanatında, farklı renk granitler bir arada kullanılabildiği gibi, değişik renklerde olan diğer dekoratif kayaçlar ile de kullanımları sıklıkla görülmektedir.