Kentsel dönüşüm nedir? kısaca, depremde can ve mal kaybını en aza düşürmek için riskli yapıların yıkılarak yerine zemin yapısına uygun depreme dayanıklı güvenli yapıların inşa edilmesi için yapılan kamusal çalışmalara verilen addır.
Kentsel dönüşüm ilk olarak I. Dünya ve II. Dünya Savaşı sonrası ön plana çıkmıştır. Savaşta yıkılan binaların yerine şehrin tarihi ve kültürel yapısına uygun yeni binalar yapılmıştır.
Son İzmir depremi ile birlikte tekrar ülkemizin deprem bölgesinde olduğunu hatırladık. İstanbul başta olmak üzere pek çok şehir risk altında bulunmaktadır. Riskli zemin ve yapıların tespit edilmesi yerlerine depreme dayanıklı tarihi ve kültürel yapıyı koruyacak yapıların yapılması büyük önem arz ediyor. Depremde meydana gelebilecek mal ve can kayıplarına karşı kentsel yenileme önemli bir konu olarak karşımıza çıkıyor.
Özellikle riskli bölgelerde yaşayan insanların yakından ilgilendiği bu konu apartman ve site toplantılarının birinci gündem konusu olmaktadır. 1999 yılında meydana gelen Düzce ve Gölcük depremleri sonrasında kentsel yenilemeye önem verilmeye başlanmıştır. 2012 yılında 6306 sayılı “Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun” yasası yürürlüğe girmiştir.
Kentsel Dönüşüm Yasasının Amacı
- En başta deprem olmak üzere, sel, heyelan, kaya düşmesi ve çığ gibi afet riski altında bulunan bölgelerdeki yapıların yıkılıp yerine güvenli binaların inşa edilmesi.
- Hizmet ömrünü tamamlamış eski ve hasarlı binaların yerine standartlara uygun yaşam alanlarının oluşturulması.
- Kültür merkezi, park, eğlence alanları gibi ihtiyaçların yeni yapılacak yapılarda karşılanması.
- Çarpık kentleşmenin önüne geçmek amacıyla modern, şehrin tarihi, doğal güzellikleri ve kültürel yapısını koruyan marka şehirler oluşturmak olarak sıralanabilir.
Kentsel Dönüşüm Şartları Nelerdir? Kimler Başvurabilir?
Kentsel dönüşümden faydalanabilmek için yapının riskli olması gerekmektedir.
Riskli olması için;
- Riskli alan içerisinde olmalı ya da,
- Riskli alan dışında binanın ömrünü tamamlamış olması, yapının yıkılma veya ağır hasar alma riski olması gerekmektedir. Binanın riskli olduğu uzman kişiler tarafından ortaya konulan ilmi ve teknik verilere dayanılarak yapılmaktadır.
Yapının risk taşıdığının tespit edilmesi için daire sahiplerinden bir kişinin lisanslı firmalara başvuru yapması ile olmaktadır.
Sık Sorulan Sorular
Kentsel dönüşüm hangi şehirlerde yapılmaktadır?
Kanun Türkiye’nin her yerinde kent ve köylerde riskli alanda bulunan veya risk taşıyan yapıları kapsamaktadır.
Devletin riskli binaların yapılmasında ne tür yardımı vardır?
Devletin sağladığı yapım kredisi, kira yardımı, belediye harç – vergi avantajlarından yararlanılabilir.
Riskli Yapıların Tespitini Yapan Lisanslı Kuruluşlar Hangileridir?
6306 Sayılı Kanun Kapsamında Riskli Yapıların Tespiti için Yetki Verilen Kurum ve Kuruluşlar Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenmiştir. Yetkili Kurum ve Kuruluşların listesine buradan ulaşabilirsiniz.
Süreç Nasıl İşlemektedir?
Binanın kentsel dönüşüme girebilmesi için ilk önce bakanlık yetkili kuruluşundan deprem risk raporu alınması gerekir. Deprem risk raporu alındıktan sonra bakanlık tüm kat sahiplerine bilgilendirme yazısı yazar. İsteyen kat malikleri rapora 15 gün içinde itirazda bulunabilir ve yeniden inceleme isteyebilir. İtiraz komisyonu binanın riskli olduğuna dair karar verirse yapının yıktırılması gerekir.
Bu aşamadan sonra “Bina Ortak Karar Protokolünün” karara bağlanması gerekmektedir.
Bina ortak karar protokülünde;
- 60 gün içinde binanın nasıl, hangi müteahhitle ve paylaşımla yıktırılacağı,
- Kentsel dönüşüm kredi kullanımı ile ilgili 2/3 çoğunluğun karara bağlanması gerekir.
- Hissedarlarının 2/3 çoğunluğu onayı ile binanın kime, nasıl ve hangi paylaşımla yaptırılacağı Bina Ortak Karar Protokolü ile belirlenir. Bina ortak karar protokolüne katılmayan hak sahiplerinin hisseleri, açık artırma ile diğer ortaklara satılır. Bu satışta alıcı çıkmazsa, Bakanlık bu hisseleri kamulaştırma yoluyla satın alır.
- 60 gün içerisinde karar alınamadığı durumlarda bina bakanlık tarafından yıktırılır.
Yıkım işlemi sonrası;
- Yeni yapının belediye projelerinin hazırlanması,
- Belediyeden inşaat izni alınması,
- Yeni dairelerin iskân tapularının alınması süreci işler.
Kira Yardımı Almak İçin Neler Gereklidir? Kaç ay kira alınır?
Yeniden dönüşüm yapılmasında gayrimenkul sahibi ve kiracıların mağdur olmaması açısından kira yardımı yapılmaktadır. Kira yardımı en fazla 18 ay olarak verilmekte ve taşınma masrafları için ilk 5 ayı peşin olarak ödenmektedir. Kanun kapsamında yapılan yardımları alt yapı ve kentsel dönüşüm hizmetlerinin sitesinden takip edebilirsiniz. Buradan ilgili resmi siteye ulaşabilirsiniz.
Güncel listeye göre mal sahipleri illere göre farklı kira yardımları almaktadır. Güncel listeye tıklayınız.
Kira yardımı alabilmek için Alt yapı ve kentsel dönüşüm hizmetlerine başvuru yapılması gerekir.
Başvuru için gerekli belgeler başvuruyu yapacak kişinin mal sahibi veya kiracı olmasına göre değişiklik göstermektedir.
Mal Sahibinin başvuru yapması için gerekli evraklar
- Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Hizmetleri Müdürlüğü’nden alınması gerekli başvuru formu
- Nüfus cüzdanının aslı ve fotokopisi
- Tapu senedinin aslı ve fotokopisi
- Nüfus kayıt örneği (Nüfus müdürlüğünden alınacak)
- Ziraat veya Halkbankasından alınacak IBAN numarasının yer aldığı hesap cüzdanı
Kentsel dönüşüm alanında kiracı olanlara 2 aylık kira yardımı yapılmaktadır.
Kiracıların başvuru yapması için gerekli evraklar
- Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Hizmetleri Müdürlüğü’nden alınması gerekli başvuru formu
- Nüfus cüzdanının aslı ve fotokopisi
- Nüfus kayıt örneği (Nüfus müdürlüğünden alınacak) veya son üç aya ait su, elektrik veya doğalgaz faturasının aslı
- Yapının riskli olduğunu belirten raporun fotokopisi
- Ziraat veya Halkbankasından alınacak IBAN numarasının yer aldığı hesap cüzdanı
Kentsel dönüşüm kredisi şartları nelerdir?
Kentsel dönüşüm kredisi ile ilgili şartları buradan okuyabilirsiniz.
Detaylı olarak hazırlamış olduğumuz Kentsel dönüşüm ile ilgili yazımızdan sonra “Binalarda güçlendirme yapılması” ile ilgili yazımızı okumanızda faydanıza olacaktır.
Bu Yazıyı Paylaş!