Yol, bina ve köprü gibi pek çok alanı tasarlayıp; inşa, denetleme vb. gibi süreçlerde yer alan kimselere inşaat mühendisi denilmektedir. İnşaat mühendisi günlük hayatımızın vazgeçilmezleri olan birçok aracı ve kullanım alanını faaliyete geçiren, sürdürülebilir ve güvenli olmasını sağlayan, her aşamasında takip ettiği projeleri hayata kavuşturan kişi ya da kişilerin meslek grubudur.
İnşaat mühendisi, yapı, ulaşım, çevre, denizcilik ve jeoteknik sektörleri üzerinden hedef belirleyip gerek özel gerek ise kamu sektöründe çalışabilir. Hizmet verdiği sektöre bağlı olarak görev tanımı değişiklik gösteren inşaat mühendisinin genel sorumlulukları şu şekildedir:
- Saha incelemeleri de dahil olmak üzere teknik ve fizibilite çalışmalarında etkin rol alır
- Projenin sorunsuz bir şekilde idame ettirilmesini ve yapıların bütçe dahilinde belirlenen süre zarfında teslimini sağlamalı.
- İşçilik, malzeme ve ilgili maliyetleri hesaplayarak proje bütçesini belirlemeli.
- Temelin yeterliliğini ve sağlamlığını belirlemek için zemin testininin gerçekleştirilmesini ve değerlendirmesinin yapılmasını sağlamalı.
- Projenin, özellikle sağlık ve güvenlikle ilgili yasal gerekliliklerine riayet etmeli, bu durumda gerekliliklerin sağlandığından emin olmalı.
- Projenin sürdürülebilirliğini ve çevresel etkilerini değerlendirmeli.
- Detaylı tasarımlar geliştirmek için bir dizi bilgisayar yazılımı kullanabilmeli.
- Müşteri, mimar, taşeronlar ve ekip arkadaşları ile uyum içerisinde projeleri yürütebilmeli.
- Kamu kurumu ve planlama kurumlarına raporlama yapabilmeli.
Aynı zamanda bir inşaat mühendisi:
- Mimarlar ile birlikte binaların tasarım görevini üstlenir.
- Yapıların güvenliğini inceler. Güvenlik riski taşıyan binaları tespit edip yetkili kurumlara bildirir.
- Havaalanı, köprü ve yol projeleriyle ilgilenir.
- Makine mühendisleri ile birlikte inşaat alanlarında kullanılabilecek yeni aletler ve makineler geliştirir.
- Yeni arıtma sistemleri, tüneller ve köprüler inşa edip aynı zamanda köprülerin bakım ve onarımını sağlarlar.
İş sorumluluğunun yanı sıra bu meslek dalı için sahip olmanız gereken daha birçok vasıf söz konusudur. Örneğin, meslek için dijital tasarım programlarını kullanabilmelisiniz. Günümüz teknoloji çağında hemen hemen her şeye kolayca erişilebilmektedir.
Mevzubahis edilen programlar da bundan nasibini almakta ve ilgili programlara kolayca ulaşılabilmektedir. Bu programlar, hata payını en aza indirdiği ve işlemleri kolaylaştırdığı için, inşaat mühendislerine de kolaylık sağlamaktadır. Yöntembilimsel düşünebilme ve proje yöneticiliği yapabilecek lider vasfa sahip olmak da başka bir önemli detaydır.
İnşaat mühendisi olabilmek için problem çözme yeteneği, çoklu bakış açısı, projeleri bütçe ve zaman çerçevesinde en az aksaklık ile bitirebilmek gibi yeterlilikler ile donanmanız gereklidir. Takım çalışmasına yatkın olmalısınız, zira yaptığınız iş gereği sizinle bağlantılı ve bir o kadar da bağımsız diğer meslek grupları ile iletişim halinde olmanız ve koordineli çalışmanız gerekecektir.
İnsanları yönetmeyi ve yönlendirmeyi başaramadığınız bir projede oluşabilecek aksaklıklar kariyer planınızı olumsuz etkiler. O yüzden sözlü ve yazı iletişim becerilerine de sahip olmalıdır.
Aynı zamanda yoğun çalışma tempolarına ayak uydurabilmeli ve ağır çalışma şartlarına karşı bağışıklık kazanmalısınız. İnşaat mühendisinin sorumlulukları projenin tamamlanması ile bitmemektedir. Projelerin bitişinden sonra oluşabilecek aksaklıklar ile ilgilenmeniz gerekebilir. Ve ekstra istenen işler ve daha fazlası için sabırlı, özverili davranmalısınız.
İnşaat Mühendisi Nasıl Olunur?
İnşaat mühendisi olabilmek için okuduğunuz liselerin sayısal ya da eşit ağırlık bölümünden iyi bir ortalama ile mezun olmanız gerekiyor. Daha sonra üniversitelerin 4 yıllık lisans programlarına katılmalısınız. Günümüz yüksek öğretim şartları gereği ilk 300.000 içerisinde olamadığınız takdirde hiçbir mühendislik fakültesinde okuyamazsınız.
Ve sadece gerekli koşulları sağlamanız ile de bitmiyor, mezun olmalı ve zorunlu stajları bitirmelisiniz. İnşaat mühendislerinin katılmalarının zorunlu olduğu staja ”yapı stajı” adı verilir. Yapı stajının süresi 30 gündür. İsteyenler tek seferde, isteyenler ise bu stajı iki ayrı zaman diliminde 15 + 15 şeklinde yapabilir.
Yüksek inşaat mühendisi olmak isteyenler 4 yıllık mühendislik fakültesinden mezun olduktan sonra 2 yıl yüksek lisans yapmalı. Kamu kuruluşlarında müfettiş olarak çalışmak isteyenler ise Kamu Personeli Seçme Sınavına girmek zorundadır.
İnşaat Mühendislerinin Bilmesi Gereken Programlar Nelerdir?
İnşaat Mühendisi İçin İş İmkanları Nelerdir?
İnşaat mühendisi olmak için yerine getirmeniz gereken şartları yukarıda sıraladık. Belirtilen bu ön koşulları karşıladığınız takdirde önünüze iş alanı ile ilgili birçok seçenek çıkacaktır. Çalışabileceğiniz alanlar belli başlı olarak şöyledir:
- Elektrik İşleri Etüt İdaresi
- Türkiye Cumhuriyeti Karayolları Genel Müdürlüğü
- Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü
- Yapı İşleri Genel Müdürlüğü,
- İller Bankası Genel Müdürlüğü,
- Toplu Konut ve Kamu Ortaklığı İdaresi
- Demiryolları, Limanlar ve Hava Meydanları İnşaatı Genel Müdürlüğü
- Afet İşleri Genel Müdürlüğü, Teknik Araştırma ve Uygulama Genel Müdürlüğü
- Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü
- Orman Genel Müdürlüğü
- Küçük Sanatlar ve Sanayi Bölgeleri ve Siteleri Genel Müdürlüğü
- Milli Savunma Bakanlığı ve Nato Enfrastrüktür Dairesi
- Kamu İktisadi Teşekkülleri
- Kamu Bankaları
- Yüksek Öğretim Kurumları
- Devlet Planlama Teşkilatı
- Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı
- Devlet İstatistik Enstitüsü
- Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu
- Boru Hatları ile Petrol Taşıma A.Ş. Genel Müdürlüğü
- Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları
- Posta, Telefon, Telgraf Genel Müdürlüğü
- Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü
- Selüloz ve Kağıt Sanayi A.Ş. Genel Müdürlüğü
- Petrol Kimya Holding A.Ş. Genel Müdürlüğü
- Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü, Türkiye Petrol Rafinerileri A.Ş. (Bkz. Kadastro Nedir? Ne İşe Yarar? Kadastro Çeşitleri Nelerdir?)
- Türkiye Çimento ve Toprak Sanayi A.Ş. Genel Müdürlüğü
- Türkiye Demir ve Çelik İşletmeleri Genel Müdürlüğü
- Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü
- Türkiye Kömür İşletmeleri A.Ş. Genel Müdürlüğü
- Petrol İşleri Genel Müdürlüğü
- Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Genel Müdürlüğü
- Elektrik Üretim A.Ş. Genel Müdürlüğü
- Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt A.Ş. Genel Müdürlüğü
- Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı Genel Müdürlüğü
- Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü
- Türkiye Taşkömürü Genel Müdürlüğü
- Türkiye Elektromekanik Sanayi A.Ş. Genel Müdürlüğü
- Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü
- Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı
İnşaat mühendisi olan kimseler yukarıda belirttiğimiz kamu kurumlarının yanı sıra özel sektörde kendilerine yer edinebilir ve hatta edindikleri tecrübeleri iyi fırsatlarla harmanlayıp kendi iş sahalarını bile kurabilirler.
İnşaat Mühendisliği Anabilim Dalları
İnşaat mühendisinin yapabileceği işler, uzmanlaşabileceği alanlar ile ilgili bu bölümler dahilindeki ana bilim dallarına göz atmak inşaat mühendisliği ile ilgili bilgi edinmek isteyen kişiler için aslında son derece yararlıdır.
Dolayısıyla çoğu üniversitelerin bünyesinde aşağı yukarı aynı ana bilim dalları bulunması ile birlikte bu dalları şu şekilde sıralayabiliriz:
- Yapı Anabilim Dalı
- Yapı Malzemesi Anabilim Dalı
- Geoteknik Anabilim Dalı
- Ulaştırma Anabilim Dalı
- Hidrolik Anabilim Dalı
- Mekanik Anabilim Dalı
Yapı Anabilim Dalı
İnşaat mühendisi payesini alan kimseler, yapı anabilim dalında da uzmanlaşabilirler. Yapı anabilim dalı, bir yapının üretim sürecini temel olarak ele alır. Yapının planlama ve projelendirme aşamalarından, imalat yani inşaat aşamasına gerekli her türlü bilgiyi çevreler.
Bu ana bilim dalı; çelik, ahşap, betonarme yapılar gibi her türlü yapıların statik ve dinamik analiz raporlarını, imalat ve saha teknikleri ile yapı işletmesi gibi konularda bir inşaat mühendisinin meslek içerisinde erginleşmesini sağlayacak bilgileri edindirmeyi hedefler.
Yapı Malzemesi Anabilim Dalı
Yapı malzemesi anabilim dalı, inşaat mühendisliğinin tüm ana bilim dallarını ilgilendiren bir uzmanlık alanı. Bunun sebebi tüm inşaat eylemleri bu bilim dalının konusu olan inşaat malzemeleri aracılığıyla faaliyete geçer.
Bu ana bilim dalı, betondan, çeliğe, agregadan, traverse, doğal taşlardan, asfalta, ahşaptan, her türlü kompozit elemana, iş makinalarına, yani inşaat süreçleri dahilindeki her türlü malzemeler ve kullanımları hakkında eğitim verir.
Geoteknik Anabilim Dalı
Geoteknik anabilim dalı zemin mekaniklerini, zemin dinamiklerini, iyileştirmelerini, kısaca yapıları ilgilendiren zeminleri ve zemin durumlarını inceleyip kontrol eder.
Zemin türlerini, bu türlerin özelliklerini ve yapılara etkilerini konu olarak ele alan bu dal mühendis adaylarına zemin problemlerini tanıma ve bu problemleri çözmeye yönelik her türlü akademik bilgiyi aşılamayı hedefler.
Ulaştırma Anabilim Dalı
Ulaştırma anabilim dalı, ulaşım konusu dahilindeki tüm ulaşım yolları ve elemanları (karayolu, havayolu, denizyolu) ile bu yolların tasarımları ve kapasitelerinin belirlenmesi konularını çalışmaktadır. Bu alanda yolların, otoyolların, tren yollarının, kavşakların vb. tüm elemanların dizaynını gerçekleştirmeyi isteyen mühendislerin eğitim alması gereken daldır.
Hidrolik Anabilim Dalı
İnşaat mühendisi uzmanlık alanlarından biri de hidrolik anabilim dalıdır. Hidrolik anabilim, inşaat mühendisliğinin su ile ilgili bölümüdür. Akarsu ve göller gibi su rezervleri ile su yolları ve bunlarla ilgili baraj, savak gibi su yapılarının tasarımları üzerine çalışır.
Şehirlerin, kasabaların su temini ve atık sularının uzaklaştırılması ile ilgili tasarım ve projelendirmelerin yapılması ile yukarıda belirtilen diğer konuların mühendislik eğitimini içerir.
Mekanik Anabilim Dalı
Mekanik anabilim dalı, yapıların dinamik analizlerini kapsar. Deprem vb. etkiler altında yapıların maruz kalacağı etkilerin belirlenmesi, bunlara ilişkin hesap yöntemlerinin irdelenmesi ve yapıların maruz kaldığı bu etkiler altında istenilen performansları vermesine yönelik tasarımlarının yapılması konularını bünyesinde barındırır. Deprem mühendisliği olarak da bilinir.
Ülkemizde İnşaat Mühendisliği Fakülteleri
İnşaat mühendisi olabilmek için inşaat mühendisliği fakültelerinin tercih edilmesi gerekmektedir. Ülkemizde inşaat mühendisliği ile ilgili pek çok fakülte bulunmaktadır. Eğitim her şeyin temeli ise mezun olacağınız fakülte geleceğinize dair atacağınız bu adımı sağlamlaştıracaktır.
Öyle ki, iş seçeneklerinize, aylık gelirinize ve kariyer planınıza yön verecektir. Elbette kendimiz için en iyisi isteriz, en iyisi için çabalar ve sonunda başarının getirdiği mutlulukla mest oluruz. Peki, günümüz koşullarında inşaat mühendisliğine dair en iyi eğitimleri nereden alabiliriz? Kısa bir liste sizi bekliyor:
- Boğaziçi Üniversitesi.
- İstanbul Teknik Üniversitesi.
- Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
- Türk-Alman Üniversitesi.
- Özyeğin Üniversitesi.
- Yıldız Teknik Üniversitesi.
- Yeditepe Üniversitesi.
- Bahçeşehir Üniversitesi.
- Hacettepe Üniversitesi
- İzmir Ekonomi Üniversitesi
- Gazi Üniversitesi
- MEF Üniversitesi
İnşaat Mühendisliğinin Tehlikeli Yanları
Her iş alanı kendi bünyesinde belirli riskler barındırır. Özellikle insan gücünün ağırlıklı olduğu bu sektörün de kendine göre birtakım tehlikeli yanları vardır.
Tabii tehlikelerden kurtulabilmek için kurallara uygun hareket etmek gerekir. Şantiye aşamasında oluşabilecek kazalar için sigorta kapsamında personeller belirli aralıklarla bilgilendirilmektedir. Buna rağmen kurallara uymamak gözü kapalı felakete gitmek demektir. Elbette işçilerin gerek yüksek ısı gerek yükseklik gerekse ağır makinelerle çalışması tehlikeye davetiye çıkarmaktadır.
İnşaat mühendisi olacak adaylar ise iş dışında insan sorumluluğu da alıyor. Günümüzde şantiye kazalarında yaralanan, sakat kalan ve dahi hayatını kaybeden birçok vatandaşımız bulunmakta. İnşaat mühendislerinin onca sorumlulukla birlikte kazalara karşı da son derece dikkatli olması, birlikte çalışacağı ekip arkadaşlarını gerekirse kendi dikkatsizliklerinden koruması gerekmektedir.
Hatırlamamız gereken başka bir gerçek daha var. Deprem… Ülkemiz adına yaşanan ve ağır kayıplar verdiğimiz bu doğal afetin en az hasar ile atlatılması yine geleceğimizi ve hayatlarımızı emanet ettiğimiz inşaat mühendislerine bağlı.
1999 Gölcük depreminde yaklaşık 18.000 kişi hayatını kaybederken 115.000 bina yıkıldı. 2011 Van depreminde 650 can kaybımız olurken 50.000 bina yıkıldı. 1939 büyük Erzincan depreminde yaklaşık 33.000 kişi vefat ederken 116 bina yerle bir oldu.
Elbette, her önlemi almak yüzde yüz işe yarama garantisi vermeyecektir. Lakin geleceğimiz, dün, bugün ve yarın bu işe gönünü verecek, attığımız her adımda, yaşadığımız her felakete karşı elinden gelenin en iyisini yapan ve işinde titizlikle çalışan inşaat mühendislerine emanettir.
İnşaat Mühendisi Maaşları
İnşaat mühendisliği maaşları ile ilgili detaylı bilgi için tıklayınız…
Bu Yazıyı Paylaş!
