Taş duvar nasıl yapılır?, yapım kuralları, iyi ve kötü özelliklere sahip taşların özelliklerini bu yazımızda ele alacağız.
Taş Duvarların Genel Yapım Kuralları
- Taşların temiz olmasına dikkat edilmelidir. Üzerinde kil, toprak, yosun ve kir bulunan taşlar fırça ile pisliklerden arındırılmalı ve yıkandıktan sonra kullanılmalıdır.
- Duvar içerisinde çakıl taşı büyüklüğünde küçük taş ve kama yerine yeteri kadar irilikte taş kullanılmasına dikkat edilmelidir.
- Taşların oluşum tabakalarının ve yatak yüzlerinin yatay bir şekilde konulması ile düşey yüklerin yatay derzlere dik olarak gelmesi sağlanmalıdır.
- Duvarların örülmesinde her iki sırada bir, duvar boyuna dik olacak şekilde ve mümkünse duvarın kalınlığı kadar kenet taşları konulmalıdır.
- Yapılan imalatın düzgünlüğü açısından, köşelerde, duvarların başlangıç ve bitim kısımlarında, kapı ve pencere etraflarında düzgün ve iri taşlar seçilerek kullanılmalıdır. Taşların iç ve dış köşelerde birbiri ile bağlantılı olacak şekilde yerleştirilmesi gerekir.
- Yüzeyi sıva olacak köşe, kapı – pencere etrafı gibi yerler tuğla ile örülebilir.
- Duvarda düşeyde ve yatayda ip çekilerek şakül ve mastarında olması sağlanmalıdır. Duvarın köşelerindeki taşlar şakülünde dik olarak örülmelidir. Her sırada taşların üst noktasından duvarın ön ve arkasına yatay ip çekilir. Taşlar iplere değmeden düzgün bir şekilde yerleştirilir. Böylelikle terazisinde ve tüm duvar boyunca aynı kalınlıkta imalat yapılmış olur.
- Taş duvarla tuğla arasında bağlantı olan yerlerde, tuğla en az 15 cm kadar taş duvara girinti yapacak şekilde yerleştirilmelidir.
- Taş duvarlarda baca yapılması gerekli olduğu hallerde, tuğladan veya özel baca malzemeleri kullanılarak imalat yapılmalıdır.
- Temellere gelecek yükler fazla olacağından sömel ampatman taşlarının gerekli mukavemeti gösterebilmeleri için iri taşlardan seçilmeli ve derin bağlantı yapmaları gerekir.
- Düşey derzlerin mümkün olduğu kadar aynı kalınlıkta ve duvar içi ve yüzünde üst üste gelmemesine önem verilmelidir. Derzler üst üste getirilmeyerek dayanımı daha yüksek duvar imal edilmiş olur.
- Taşlar şaşırtmalı olacak şekilde yerleştirilmelidir. Yapılacak şaşırtmalar 15 cm olacak şekilde yapılmalıdır.
- Taş duvarlar, taşıdıkları yükün miktarına ve yapılış amaçlarına göre 45, 50, 60 ve 70 cm gibi farklı kalınlıklarda imalatı yapılırlar.
- Duvarın her 1.50 m yüksekliğinde, 20-25 cm kalınlığında tuğla, ahşap, profil, demir, beton veya betonarme gibi elemanlarla yatay hatıl yapılması lazımdır.
İyi ve Kötü Taş Duvar Karşılaştırması
Bir taş duvar imalatı yapımında, duvarımızın işlevsel ve estetik olması için uyulması gereken bazı şartlar vardır. Buna göre;
İyi niteliklere sahip bir taş duvar özellikleri;
- Taşların dizilimi yapılırken iki adet taşın üstüne bir adet ve onun da üzerine yine iki adet olacak biçimde birbirine bağlantılı olması sağlanmalıdır.
- Bağlantı elemanları stabil olmalı, oynak olmamalıdır.
- Ebat olarak en geniş taşlar en altta olacak şekilde tasarlanmalıdır.
- Her taş çevresindeki taşlarla irtibatlı olması lazım. Taşın diğer taşlara dokunması ile hareket etmesinin önüne geçilerek daha stabil olması sağlanır.
- Kullanılacak taşlar renk, doku ve yapısal olarak birbiri ile uyumlu nizami olması lazımdır.
- Duvar kalınlığının en üstten aşağıya doğru belirli bir oranla artması gereklidir.
- Taş duvar yükünü taşıyabilecek kapasite de sağlam bir temel yapılmış olmalı ve temel drenajı iyi bir şekilde yapılmalıdır.
- İmalat yapılacak alanda eski duvarlara uyumlu bir görünüş elde edilmeli ve bölgesel olarak uygun olması sağlanmalıdır.
- Duvarın en üstünde başlık taşları çift tarafı da kaplayacak biçimde kullanılır.
- Üst kısım nizami yapılmalı, kotunda olmalı ve taşlar oynamayacak şekilde yapılmalıdır.
- Kullanılan harçlar taşların gölge kısımlarında gizli olmalı ve çok az görünmelidir.
- Ağır taşlar köşe kısımlarına getirilerek taşıma gücü artırılır.
Kötü niteliklere sahip bir taş duvar özellikleri;
- Duvarı meydana getiren taşların sabit olmaması, oynama yapması,
- Düzensiz ve birbirinden farklı uyumsuz taşların kullanılması,
- Duvar yüzünde ipinde olmayan çıkıntı ve çökmelerin olması,
- Köşelerde küçük taş kullanılması,
- Harçların kalın yapılması ve dışarı doğru taşırılması,
- Taşların yanlış dizilmesine bağlı olarak farklı oturmalar yapması ve harç boyunca çatlak oluşması,
- Duvar temelinin hiç olmaması veya yetersiz olması,
- Taşların arasındaki açıklıkların 5 cm ve yukarısında olması,
- Duvar yüksekliğinin uygun olmaması gibi sıralanabilir.