Granit mutfak tezgahları; Son yıllarda adından sıkça söz ettiren granit mutfak tezgahları günümüzde halen tercih edilmeye devam etmekte ve revaç bulmaktadır. Çimstone, kuvars ya da mermerit tezgahlar ile kıyaslanan granit tezgahlar mutfak dekorasyonu konusunda önemini korumaktadır.
Peki, granitlerin hususiyeti nedir? Dünyada ilk olarak bazalt ve kıtaları temsil ve teşmil eden granit oluşumu gerçekleşmiştir. Dünyanın kıta kabuğu erirken manto magması değişime uğrayarak graniti oluşturmaktadır. Granitler yeraltında takribi 400 C sıcaklığa sahip olmaları nedeniyle yüzeye varmadan soğumaya başlar. Bu nedenle de soğuması jeolojik zaman bakımından az bir süre zarfında gerçekleşiyormuş gibi görünse de aslında bin yıllar boyunca sürmektedir.
Granitin Oluşumu-Tarihsel Süreci ve Sınıflandırılması
Magma neredeyse yüzeye ulaşamadan soğumakta ve böylece graniti oluşturmaktadır. Böylece dış mekânlarda sıklıkla rastladığımız, hatta üzerine bastığımız zemin çoğunlukla granitlerden meydana gelmektedir. Granit taşının sağlamlığı ve aşınmaya karşı dirençli oluşu hasebiyle kullanım alanının fazlasıyla geniş bir skalaya sahip olduğu görülmektedir. Sebebi ise uzun yıllar boyunca aşınmadan ve bozulmadan durabilmesidir. Granitler sert taş olarak bilinen magmatik kayaçlardır. Bunların oluşumu neredeyse bin yıllık bir sürece tekabül etmektedir.
Jeolojik olarak sınıflandırma;
Granit mutfak tezgahları başlıklı yazımızda jeolojik sınıflandırmaları inceleyeceğiz:
Kireçtaşı, hakiki mermerler vb.; tam kristalleşmiş taşları kapsamaktadır. Genellikle iyi kristalleşmiş görülür. Renkleri ekseriyetle beyaz ve açık gri olmaktadır. Bileşimlerinde pek çok yabancı madde taşımaktadırlar.
Oniks mermerler, travertenler vb.; oniks ve travertenleri tazammun etmektedir. Yapılarında salt olarak CaCO3 bulunmaktadır. Toplu iğne başından birkaç cm’e ulaşacak kadar boşlukları olan travertenleri işlemek kolaydır. Ve ayrıca iyi de cila almaktadır.
Diyabaz, granit, siyenit vb.; magmatik kökenli mermerlere şamildir. Andezit, bazalt, dasit, granit, siyanit, diabaz, gabro, serpantin vb. gibiler.
Ekonomik şartlara göre sınıflandırma;
Mermerin bilimsel tanımından başkaca yapılan bir sınıflandırma, gruplandırma tarzıdır.
- Normal mermerler dolomit, mermer, konglomera gibi),
- Sert mermerler (granit, diyabaz, serpantin gibi),
- Traverten ve oniks mermerler
Ticari pazara ve renge göre sınıflandırma;
- Ticari pazara ve renge göre sınıflandırmada ise mermer bulunduğu yerleşim bölgesine ve mermerin rengine göre gruplandırılmaktadır. Ayrıca mermer piyasada bu isimle anılmaktadır. Ve nitelikleri bu yordam ile maruftur. Harmankaya, afyon menekşe, bej, bilecik pembe, burdur beji vs. bunlara örnek teşkil etmektedir.
Sertliklerine göre sınıflandırma;
- Sert mermer sınıfına giren kayaçlar zor kesilmelerinin yanı sıra fiyat olarak yüksek kesim bedellerine mâl olma gibi menfi özelliklere karşılık; düzgün yüzeyli plakalar sağlamada ve iyi cila kabul etmesi gibi müspet yönleriyle de tercih edilmekte ve ön planda olmaktadır.
Kullanım amacına göre sınıflandırma
– Travertenler (Denizli traverteni, Bucak traverteni, Konya traverteni vb.)- Parlatılarak ve parlatılmadan kullanılanlar
– Travertenler (Bucak traverteni, Denizli traverteni, Konya traverteni vb.)
– Beyaz mermerler (Sandıklı beyazı, Afyon beyazı, Afyon şeker, Muğla beyazı vb.)
– Kayrak taşı renkli mermerler (Ege rose, Elâzığ vişne, Ege bordo, Eoros siyahı, Ege kahve vb.)
– Andezit Sert taşlar (Giresun, Aksaray, Yaylak, Bergama graniti, Çankırı serpantini ve magmatik ve metamorfik kayaçlar bu sınıfı oluşturur).
– Çanakkale taşı bejler (Çeşme beji, Burdur beji, Bursa beji vb.)
– Foça taşı gibi üretildiği bölgenin adı ile isimlenen şistler, tüfit ve neojen kireç taşları
– Bazalt Oniksler (Balıkesir gül oniksi, Demirci bal oniksi, Tokat oniksi gibi.)
Granit mutfak tezgahları konusunda granitin kullanım sürecine göz atacağız. Günümüzden 3,5 milyar yıl öncesine ilk canlıların görülmeye başladığı tarihtir. Doğal taştan elde edilen ürünler, uygarlığın başlangıcından itibaren insanlar tarafından sürekli kullanılmıştır.
Granitler, uygarlık tarihinde en çok kullanılan doğal taşlardan biri olma hususiyetine sahiptir. Tarihsel olarak süregelen gelişim döneminde, dekorasyon maksadıyla kullanılan en eski malzemenin granit olduğu arkeolojik kazılarla keşfedilen kalıntılardan anlaşılmaktadır.
Doğal taş sanatı yakın zamanlara kadar önemli bir ilgi alanı olmuştur. Son yirmi yıllık dönemde nakliye imkanlarının gelişmesiyle ve endüstrinin rasyonelleşmesinin akabinde ulusal doğal taş yatakları mümbit olarak işletilmeye başlamış ve halen daha bu anlayışla işletilmeye devam etmektedir.
Bu vasıta ile dünyada doğal taş dış alım ve satım imkanları doğmuş ve günümüzde de bu imkanlar daha da artmıştır. Granitin kullanıldığı yerler, tüketim amacıyla; yer ve amaca uyma derecesi, fiziksel, renk, desen ve tekno-mekanik durumu gibi özellikleri bakımından yeterli derecede olduğu saptanmalı ve incelenmelidir.
Jeolojik yapısı bakımından ülkemiz, doğal taşzengin bir potansiyele haizdir. Elimizdeki verilere göre işletilebilir olarak 4 milyar m3 mermer ve işletilebilir 2,8 milyar m3 traverten ve 1 milyar m3 granit rezervimiz olduğu anlaşılmaktadır. Bu değerler baz alındığında Türkiye’nin dünya doğal taş rezervinin yaklaşık %40’ına sahip olduğu görülmektedir. Bu kayaçlar Türkiye’de en çok Bergama’da çıkarılmaktadır.
Bilhassa iç ve dış mekân zeminlerinde kullanılır. Neredeyse aşınmaz bir yapıya sahip olan bu kayaçlar, jeolojik özelliklerinin getirdiği faydalar sayesinde tarih boyunca çokça tercih edilmiştir. Granitler bileşimlerinde ve yapılarında; plajioklaz, kuvars, ortoklaz ve mafik mineraller içermektedir. Plütonik 105 Gunduz, L kayaç gruplarından sayılmaktadır.
Kimyasal bileşimde kayaç olarak %66′ dan fazla SİO2, buna bağlı olarak da önemli derecede kuvars (%20-40) muhteva etmektedir. Bu sınıfa dahil edilen kayaçlar alkaliler (feldispatlar) ve silisce zengin, kalsiyum, magnezyum (biotit, amfibol v.d.) ve magmatik, demirfakir kökenli kayaçlar olarak sayılabilir.
Türkiye’de yaklaşık olarak 650’ye yakın renk ve dokuda mermer çeşitliliğinin bulunduğu yapılan araştırmalar neticesinde ortaya çıkmıştır. Doğal taş türlerimiz değişik renk ve desenlerden, örneğin kristalin kalker (mermer), kalker, traverten oluşumlu kalker (oniks), konglomera, breş ve magmatik kökenli kayaçlardan (granit, siyenit, diyabaz, diyorit, serpantin, vb.) meydana gelmektedir.
Mermer çeşitliliğimiz üzerinden rezevlerimizi değerlendirdiğimizde dünya pazarında ve sektörde önemli bir paya sahip olduğumuz, istihdam kaynağı oluşturduğumuz görülmektedir. Türkiye’de üretilen, uluslararası alanda en tanınmış mermer çeşitleri; Kaplan Postu, Akşehir Siyah, Manyas Beyaz, Süpren, Elâzığ Vişne, Bilecik Bej, Denizli Traverten, Ege Bordo, Milas Leylak, Gemlik Diyabaz ve Afyon Şeker olarak belirtilebilir.
Dünya pazarlarında yüksek bir teveccühe mazhar olacak ve beğeni kazanabilecek nitelikte olan doğal taş çeşidine sahip Türkiye’de, rezervler Anadolu ve Trakya sathınca geniş bir bölgeye yayılmıştır. Rezervlerin bölgelere göre dağılımı, Ege Bölgesi %32, Marmara %26, İç Anadolu %11, Doğu Anadolu Güneydoğu Anadolu, Karadeniz ve Akdeniz Bölgesi %31 şeklindedir.
Granitin Çıkarılışı ve Mutfak Tezgahına Geliş Süreci
Özel ekipman ve makine yardımıyla granitler yer altında açılmış ocaklardan çıkartılmaktadır. Ve dünyanın her yerinde mevcuttur. Fakat oluşturulma düzeyi farklılık arz ettiği için su iletkenliği ve desen değişiklikleri bulunmaktadır.
Dünyada kritik öneme sahip granit ocakları başlıca olmak üzere; Arjantin, Brezilya, Kanada, Çin, Mısır, Finlandiya, Hindistan, İtalya, Norveç, Portekiz, Suudi Arabistan, Güney Afrika, İspanya, Sri Lanka, İsveç, Ukrayna, ABD, Zambiya, Zimbabve’dedir. Doğal taşlar içinde en sert ve dayanıklı olanı granitlerdir. Dayanıklı olan bu ürünler oldukça sert bir nesne tarafından çok sert darbelere maruz bırakılmadığı müddetçe kırılmamaktadır.
Granit mutfak tezgahları için kullanılan granit; doğal bir madendir. Yerkürenin milyonlarca yıl süren jeolojik oluşumu neticesinde çeşitli minerallerin birleşmesiyle husule gelmiştir. Bileşiminde yer alan minerallerin oluşturduğu doku, sağlam bir yapıya ve zengin renk skalasına sahiptir.
Tarih boyunca yeryüzünde en sert ve dayanıklı yapısı ile bilinen ve aranılan malzemesi olan granitler, ayrıca estetik bir görünüme de sahiptirler. Tabiatta gördüğünüz tüm renkler granitlerde de bulunmaktadır. Mavi, siyah, kırmızı, kahverengi, gri, pembe, yeşil, sarı, mor gibi tabiatta bulunun bütün renkleri ihtiva eden çeşitlerde doku ve renk kombinasyonuna sahiptir.
Granit ışığı yansıtmaktadır. Parlaklığını ise uzun süre korumaktadır. Böylece ilk günkü görüntüsünü uzun yıllar kaybetmez. Fiziksel avantajlarının yanı sıra zengin renk ve doku çeşitliliğine de sahiptir. Modern mimaride tercih edilen yapı malzemelerinden olmasını bu gibi özelliklerine borçludur.
Geçmişte elde edilmesi ve işlenmesi bir hayli zor olan ve çok zor şartlarda bu işlemleri gerçekleştirilen granit, günümüzde ileri teknolojinin verdiği imkanlar ile ileri derecede teknik üretim teknikleri ile işlenerek mimari projelerde güzelce tasarımlara yedirilmektedir. İstenilen boyutlarda ve formlarda üretimi yapılarak doğal, sağlam ve hoş bir estetik görünüm elde edilmektedir. Prestijli bir yapıya bu malzeme sayesinde kavuşulmaktadır.
Granit taşı birçok millet ve uygarlık tarafından kullanılmıştır. Mısırlılar Aswan granitlerini piramitlerde, Roma ve Bizans döneminde, Kommagene Krallığı döneminde, Selçuklularda, Osmanlılar ’da granit taşı kullanılmıştır. İstanbul’daki Roma, Bizans ve Osmanlı dönemi eski tarihi yapılara bakıldığında Çanakkale Kestanbol Graniti, Kapıdağ Graniti, Mısır’dan getirilen eski kırmızı Porfir ve Aswan Granitinin yaygın şekilde kullanıldığı anlaşılmaktadır.
Granit bloklar ve kireçtaşları Mısır piramitlerinin yapımında ve Çin seddinin inşasında kumtaşı, granit ve kireçtaşı hep kullanılmıştır. 1988 yılında kabul edilen yönetmelikle birlikte granit yapı ve kaplama taşı kullanımında Türk Standartları Enstitütüsü Envanterine de girmiştir.
Granit mutfak tezgahları konusu özelinde son dönemde doğal taşlar noktasında önemli gelişmeler yaşandığını söyleyebiliriz.. Bunlardan biri de 89/106/EEC sayılı “İnşaat Malzemeleri Direktifi” kapsamındaki CE işaretinin uygulamaya koyulmasıdır.
İlgili yönetmelikler vasıtasıyla iç ve dış cephelerde; yer ve duvar kaplaması amacı ile kullanılan mermer ve diğer doğal taşlarda CE işareti alma zorunluluğu doğmuştur. Uzun zamanlar yeterli ilgi görmemesi sonucunda ülke ekonomimiz için gerçek potansiyeline ulaşamamıştır. Doğal taş sektörümüz 1985 yılında Maden Kanunu kapsamına alınarak yeni, ivmeli bir döneme girmiştir.
Bu yıldan sonra sektör her geçen yıla nazaran biraz daha büyümüştür. Bugün geldiğimiz noktada maden ihracatımız içinde ilk sıralarda yerini almıştır. Şimdilerde klasik mermer üretim metotları terk edilmiştir. Ve modern üretim yöntemlerine geçiş yapılmıştır.
Mermer işleme kapasitelerimiz sürekli büyümektedir. Modern tesislerimizin sayısı her geçen gün daha da artmaktadır. Ülkece blok mermer alanında yaptığımız ihracatımız artık büyük oranda sükse yapmıştır. 2.821 adet mermer işletme izinli ruhsat sahası bulunmaktadır. (Mermer ocakları), küçük ve orta ölçekli takribi 2.000 fabrika ve 9.000 atölye mevcuttur. Ve mermer sektörümüzde yaklaşık 300.000 kişi de istihdam edilmiş haldedir. Üretimin tamamı neredeyse özel sektör tarafından yapılmaktadır. Türkiye’de yakın zamanda takribi 17,5 milyon m3 doğal taş üretimi yapıldıgğı tespit edilmiştir.
Granitin İşlenme Aşamaları
Alevle yakma işlemi:
Çeşitli termal genleşme katsayısına sahip ve birbirinden farklı minerallerden oluşan kayaçlara uygulanabilir. Bu nedenle ekseriyetle magmatik kökenli kayaçların yüzeylerine uygulanan bir işlem olmaktadır. Bu işlemin granit yüzeylerinde etkili olabilmesi için granit içerisinde yer alan kuvars minerallerinin ısı karşısındaki davranışları son derece önemli bir yere sahiptir. Yüksek sıcaklıklara dayanıklı değildirler.
Bu sebeple kalsiyum karbonat kökenli mermerlerde bu işlem uygulanamamaktadır. Bileşiminde demir bulunan bazı granitler ise bu ısıl işleme uygun olmamaktadır. Taşın ivedi olarak ısınmasıyla oluşan patlamalar neticesinde taş yüzeyinde çukurluklar meydana gelir.
Akabinde yeni kristal taneler tezahür eder. Nihayetinde kuvars kristalleri termal şok ve ani soğuma ile ufak parçalara bölünmektedir. Taş yüzeylerinde tümsekli-çukurlu, pürüzlü bir yapı meydana gelmektedir. Bu yapılarda, kaymayı önleyici özellik olması hasebiyle bilhassa dış mekanlarda, yürüyüş yollarında ve kaldırımlarda sıklıkla kullanılmaktadır.
Honlama işlemi
Granit mutfak tezgahları için honlama işlemi yapılmaktadır. Mat cilalı işleminden sonra kesilmiş olan plaka yüzeylerinin farklı boyutlarda olan aşındırıcılarla aşındırılarak pürüzsüzlük sağlanır. İşlemin uygulanması ile aşındırıcı izleri silinir. Sonrasında mat cila aşındırıcısı (kıl keçe) kullanılabilmektedir. Honlama işleminin ardından düz, pürüzsüz ve görece parlak bir yüzey elde edilebilir. Fakat elde edilen parlaklık ile cilalanmış ve parlatılmış doğal taş yüzeyleri gibi ışığı yansıtılması beklenmemelidir.
Cilalı ve parlak yüzeyler döşeme, merdiven ve havuz kenarları kaplamaları gibi yerlerde istenmemektedir, dolayısıyla bu alanlarda tercih sebebidir. Cilasız yüzey olduğu için kaymayı engelleyen ve emniyetli bir yürüyüşü temin eden yapı oluşturulmaktadır. Yüzey Honlama işlemi genellikle, bütün uğraşlara rağmen arzu edildiği şekilde cila almayan doğal taşlara uygulanabilir.
Cilalama Parlatma
İşlem farklı bileşimlerde ve sertlikteki aşındırıcılar vasıtasıyla kimyasal eriticilerin amacına muvafık bir şekilde sıralı olarak ve ortak kullanım sonucunda elde edilmektedir. Genellikle 80–600 mesh arasında numaralı aşındırıcılar uygulanmakla beraber daha hassas ve sorunlu taşlarda 36–1200 mesh arasında aşındırıcılar da uygulanabilir.
Son işlem olarak da cila taşı kullanılmaktadır. Ve taş yüzeylerindeki birkaç noktada yer alan mikronluk çok küçük pürüzleri izale etmek için oksalit asit içerikli aşındırıcılar da kullanınabilir.
İşlemin uygulandığı taşın yüzeylerinde, boşlukların yok edilmesinden dolayı genellikle gözenek oluşmamaktadır. Atmosferik ve kimyasal etkilere karşı bu sayede daha dayanıklı hale gelmektedir. Bazı taşlar cilalandığında oldukça kaygan olmaktadırlar. Bu taşlar cilalı olarak zemin döşemesinde kullanılmamalıdır.
GRANİTİN MUTFAK TEZGAHLARINDA KULLANILMA VE TERCİH NEDENLERİ
Granit mutfak tezgahı kullanılmasının öncelikli nedeni doğal bir malzeme oluşudur. Hiçbir yapay malzeme içermemesi insan sağlığı açısından oldukça önemlidir. Konutların sıhhati açısından en ehemmiyetli mekânı mutfaklarda, gıda ve içeceklerin bolca temas ettiği tezgahlarda bakteri barındırmaz.
Aynı zamanda su iletkenliğinin çok düşük olması, yüksek ısıya dayanıklı olması; örneğin ocaktan alınmış bir tencerenin üzerine konulması halinde granitin hiçbir hasar görmemesi, kir yakalamaması, çizilmemesi, bu doğal taşın tercih edilmesinde öne çıkan nedenlerdir.
Ve değişik doğal taşlara kıyasla desen ve renk alternatiflerin çokluğu, sıhhat, zevk ve kalıcılığı bir arada barındıran unsurlarıyla graniti hayat alanlarımızın giderek vazgeçilmezi kılmaktadır. Granitler dekorasyon amaçlı kullanılmaktadır. Farklı renklerdeki dekorasyon gereçleri ile kullanılabildiği gibi, değişik renklerde olan diğer dekoratif kayaçlar ile de granitlerin kullanımı sıklıkla görülmektedir.
Binaenaleyh renk uyumları ve ahegin doğru bir şekilde oluşturulması, hoş bir görünümün kriterleri üzerine görsel ve kuramsal bir seri incelemeler derç edilmiştir. Bu incelemeler sonucunda granitin diğer doğal taş türleriyle de oldukça yüksek uyumlu olduğu görülmüştür. Granitlerde kullanım yerinin belirlenmesini birçok parametre ve faktör belirlemektedir. Granit kullanım yerleri için granite ait fiziksel, kimyasal ve jeomekanik özelliklerinin belirlenmesi son derece önemlidir. Bu özelliklerin tespiti için bazı deneyler yapılmıştır.
- Üç eksenli basma dayanım
- Mineralojik analizler
- Kimyasal analizler
- Parlatma ve cila alma (Polisaj)
- İnce kesit analizleri
- Sismik hız (P.S. dalga Boyu)
- Schmidt çekici sertlik endeksi
- Nokta yükleme
- Piknometre/Vakum yoğunluk
- Tek eksenli basma dayanım
- Granit uzerme Deney ve Analizler
- Aşındırma dayanım endeks
- Isıl işleme dayanım
- Don tesirine dayanım
- Darbe dayanım
- Shore sertlik
- Çekme dayanım
- Eğilme dayanım
- Makaslama dayanım
- Porozite oranı
- Geçirgenlik oranı.
- Ohs sertlik
- Su emme oranı
Granit mutfak tezgahları için kullanılan granitlerde yukarıda ismi geçen deneyler neticesinde; son birkaç yılda, ticari dolaşımdaki silisli blokların miktarı aynı yıllardaki mermer ticaretinin beş katı olarak arttığı gözlenmekte ve granit üzerine yapılan teknomekanik etütlerde edinilen bulgular, mermere göre daha sert ve dayanıklı olması, asitlerden ve kimyasal maddelerden etkilenmemesi, mermere göre daha iyi cila kabul etmesi gibi özelliklere sahip olması nedeniyle, graniti tercih edilen bir endüstriyel malzeme durumuna gelmiştir.
Türk standartlarına bağımlı kalmak suretiyle, laboratuvarlarda granit üzerine yapılan dekorasyon amaçlı granit kullanım yerleri belirlenmeye çalışılmıştır ve granitlerin renk-ahenk ilişkisi için baz değerlendirme kriterleri belirlenmiştir.
Bu değerlendirmeler sonucunda da granitin mutfak tezgahlarında, mutfak alanı ve dekorasyonunda kullanılacak en doğal taş malzemelerinden biri olduğu ortaya çıkmıştır.
Granit Mutfak Tezgahı Kullanmanız İçin Sebepler
Granit mutfak tezgahı kullanılma sebebleri;
• Granit mutfak tezgahları dayanıklı ve sağlamdır, ömürlüktür.
• Daha parlak ve şık gözükür.
• Granit mutfak tezgahları doğal görünüme sahiptir.
• Hijyenik olması nedeniyle bakteri barındırmaz, kir ve leke tutmamaktadır.
• Granit mutfak tezgahları darbelere karşı dayanıklıdır ve çizilmez.
• Şık dekorasyonların vazgeçilmez ögesidir.
• Granit mutfak tezgahları asit ve bazlardan etkilenmemektedir, yüksek dayanım göstermektedir.
• Ağır yüklere karşı mukavemeti yüksektir.
• Güneşte renkleri solmaz.
• Yüksek ısı veya soğuklar tesir etmemektedir.
• Granit mutfak tezgahları temizliği pratiktir ve özel yüzey temizleyicilerin kullanımı gerekmez.
• Çok renkli oluşu ve desen olarak çok çeşitli olması, estetik bakımdan katkı sağlamaktadır.
• Gelen taleplere göre biçimlendirilebilir.
Granit Mutfak Tezgahı Modelleri Görselleri
