Çelik ürünleri olarak I, IP, L, Kutu ve boru profiller, yassı, geniş, ince lama çelikleri, düz, kubbeli, silindirik ve oluklu levhalar hakkında bilgi verilecektir. Çelik, demir elementinin %0,2 ila %2,1 oranlarında karbon ve çok az miktarda silisyum, mangan, kükürt, fosfor ile olan alaşımından meydana gelmektedir.
Karbonun çelik içerisindeki %0,2 ila %2,1 arasındaki oranına bağlı olarak sınıflandırılması yapılır. Alaşımlarda karbonun yanı sıra krom, magnezyum, volfram ve vanadyum gibi başka elementler de kullanılabilir.
Çelik içerisinde bulunan alaşım elementlerinin miktarları ve özelliklerine göre çeliğin yapısında farklılıklar olur. Alaşımdaki elementlere bağlı olarak çelik; sertlik, esneyip şekil değiştirebilme kapasitesi, paslanmaya ve aşınmaya karşı direncinin olması gibi farklı özellikler kazanabilir.
Alaşım elementleri çeliğe farklı özellikler katmak için bilinçli olarak seçilmektedir. Mesela alaşımda krom bulunması durumunda çeliğin paslanmaya karşı dayanımı artar. Volfram elementi alaşımda kullanılırsa çeliğin aşınmaya karşı direnci arttırılmış olur. Mangan dayanımı, silisyum çekme ve elastikiyeti, nikel darbe tokluğu ve tavlı çeliklerde dayanımı artırır.
Çelik Ürünleri
Çelik yapılarda kullanılan elemanlar genellikle kaliteli çeliğin ısıtıldıktan sonra hadde adı verilen işlemden geçirilmesi sonucu kullanılır. Hadde işleminde çelik, iki merdane arasından geçirilerek ezilir ve yeniden şekillendirilir. Kullanılacak ürünlerin profil haline getirilmesinde sıcak ve soğuk hadde işlemine tabi tutulması gerekir. Sıcak çekme işleminde eritilen çelik ve alaşımları haddelenir.
Daha sonra özellikle çekme dayanımı kazandırmak için çelik, gittikçe küçülen kalıplardan geçirilerek soğuk çekme işlemine tabi tutularak profil haline getirilir.
Hadde ürünleri;
- Profiller
- Dikdörtgen çelikler
- Levhalar olmak 3 ana gruba ayrılmaktadır.
Profil Çelik Ürünleri
I profilleri (putreller):
8 – 60 cm arasında değişiklik gösteren yüksekliklerde üretilirler.
IP profilleri (geniş başlıklı putreller):
Geniş başlıklı ve paralele olan bu ürünlerin yüksekliği 10 – 100 cm arasında değişir.
I profilleri:
Geniş başlıklı ve başlıklarının iç yüzeyinde %9 eğim vardır. Yükseklik olarak 10 ile 18 cm arasında değişkenlik gösterir.
[ profilleri:
8 ile 40 cm arasın da değişen yüksekliklerde üretimleri yapılır.
L profilleri (köşebentler):
Çelik ürünleri arasında L profillerin değişken kol boyutları vardır.
⊥ profilleri:
Yüksek gövdeli ve geniş ayaklı olmalarına göre ölçüleri değişir. Yüksek gövdeli olanların yüksekleri 1.5 ile 14 cm arasında, geniş ayaklı olanların ise 6 ile 20 cm arasında değişir.
Kutu profiller:
Çelik ürünleri arasında dikdörtgen kesitli ve içi boş olan kutu profiller, büyük uzunluklarda imal edilebilirler.
Boru profiller:
Daire kesitli içi boş boru profillerin büyük uzunluklar da imalatı yapılabilir.
Dikdörtgen Çelik Ürünleri (Lama Çelikleri)
Yassı lama çelikleri:
Boyu 3 – 150, kalınlığı ise 3 – 100 mm arasında değişkenlik gösterir.
Geniş lama çelikleri (üniversal çelikler):
Boyu 150 – 1200 mm, kalınlığı 5 mm’ den çok olacak şekilde imalatı yapılırlar.
İnce lama çelikleri:
Boyu 10 – 500 mm aralığında, kalınlığı ise 0.75 – 5 mm arasında olur.
Levhalar
Düz levhalar:
Düz levha çelik ürünleri çeşit olarak üç farklı biçimde olabilir. Kaba levhalarda kalınlık 5 mm’den fazladır. Orta levhalar 3 – 5 mm arasında yapılır. İnce levhalarda ise kalınlık 3 mm’
Kubbeli levhalar:
Kesitleri her iki doğrultuda kemer şeklindedir. Sehimleri 1/8 ile 1/15 arasında değişkenlik gösteren, plandaki şekilleri serbest olan levhalar bu gruba girer.
Silindirik levhalar:
Sehimleri kubbeli levhalar ile özelliktedir. Orta kısımları silindir olup uç kısımları ise çoğunlukla kubbelidir.
Oluklu levhalar:
Çelik ürünleri arasında oluklu levhaların iki farklı tipte üretim şekli vardır. Bunlar yassı ve kirişli oluk olarak üretilirler. Üretici firmaya göre farklı şekillerde üretimi yapılabilir. Büyük açıklıkların geçilmesi istendiğinde kiriş oluklu levhalar kullanılır.
