Tretuvar, yaya kaldırımı, yürüyüş yolu gibi anlamlara gelen Fransızca kökenli bir kelimedir. İnşaat sektöründe sıklıkla kullanılır. Genel kullanımı araç yolu ile yaya yollarını birbirinden ayırmak şeklinde olsa da aynı terim binalar için de kullanılmaktadır.
Bina tretuvarı, binaları sudan korumak maksadıyla binaların çevresine yapılan yaya kaldırımlarına verilen isimdir.
Çoğunlukla 1 metre genişliğe sahip olacak şekilde uygulanan bu kaldırımlar, tamamıyla binayı korumak amacıyla, binaların su alarak zarar görmesinin önüne geçilmesi amacı ile yapılmaktadır.
Yollarda ise hususiyetle araç ve yaya trafiğinin sık olduğu yerlerde yayaların güvenli şekilde hareket edebilmelerine olanak tanımak için uygulanır.
Tretuvarın Kullanım Amacı
Kaplama üst kotu adı verilen kırmızı kot doğrultusunda kara yolu projeleri için belirli yüksekliklerde yapılan tretuvar, araç yolu ve yaya yolu arasında kot farkı oluşturulup, yayaların emniyetli bir biçimde hareket etmelerini temin etmektedir. Şehir içlerinde, şehir geçişlerinde trafiğin yoğun şekilde seyrettiği bölgelerde inşası zorunlu olmaktadır.
Binalarda ise binayı doğal zemin ile ayırmak, binanın çevresinde yürüyüş alanı tasarlamak ve en önemlisi binaları suya karşı korumak maksadıyla uygulanır. Ölçüleri mahdut (sınırları belli olan, çevrilmiş olan, sınırlı) olmamakla beraber ekseriyetle 1 metre genişliğe ve 18 cm yüksekliğe sahip olacak şekilde uygulanır.
Tretuvar Nasıl Yapılır?
Bina çevresini korumak saikiyle yapılan tretuvar için öncelikli adım dolguyu sıkıştırmak, donatı yerleştirmek, donatıyı binaya belli aralıklarla ankraj etmek ve akabinde beton dökme işlemi olmaktadır. Bunlarından ardından zemini pürüzsüz hale getirmek için perdahlama yapılır. Bu işlemlerin doğru bir şekilde uygulanması, tretuvarın öncelikli görevi olan muhafaza işlemini yerine getirebilmesi için son derece önemlidir. Perdahlamadan sonra kaplama malzemesi uygulanır. Kaplama malzemesi olarak sıklıkla kilitli parke taşı, karo ve granit gibi malzemeler kullanılmaktadır.
Kalıp malzemesinin uygulanması, derz aralarının orantılı şekilde bırakılması gibi tüm aşamaları ince eğirilip sık dokunarak kontrol edilmesi gerekir. Doğru bir biçimde uygulanmayan imalat binaları suya karşı koruyamayacaktır.
Yol için Tretuvar Yapımı
Tretuvarın genişliği ve verilecek eğime göre, zemin düz bir hale getirilir. Böylece sıkıştırılmış ve sağlam bir yüzey elde edilmiş olur. Kot farkını oluşturmak adına ve dolguyu tutmak amacıyla kenarlara bordür taşı uygulanır. Yaklaşık olarak yüksekliği 25-30 cm olan bordürü sabitlemek için altına 10 cm kalınlığında grobeton dökülür. Bordür taşları arasında minimum 350 kg/m³ çimento ihtiva eden harçlar kullanılır. Dolgu işlemine derzlerdeki harç kuruduktan sonra geçilir.
Kırmataş, blokaj, stabilize, beton, çimento stabilizasyonu vb. gibi malzeme kullanılıp da hazırlanan temel üzerine sıkışmış durumda ise 10 cm [sıkıştırma yapılmadığı takdirde 15cm] kalınlığında çok ince taneli olmayan, içerisinde kil, silt vb. gibi malzeme barındırmayan kum tabaka serilir. Dolgunun sıkıştırılması ileride oturma olmaması adına son derece önemlidir. Son olarak projede yer alan kaplama malzemesi olarak kilitli parke taşı, karo veya granit gibi malzemeler uygulanır.
Tretuvarların Yapımında Dikkat Edilmesi Gerekenler
Kaplama için büyük parke taşı uygulanacaksa derzler, derz kumu tarzında ince taneli malzemeyle birlikte küçük parke taşları uygulanacaksa bitümlü malzeme veya çimento harcıyla kaplama yapılarak, stabilize sağlanır ve oturmalar, yapıda meydana gelecek bozulmalar önlenmiş olur. Eğer kaplama malzemesi yerine beton uygulanacaksa kot dikkate alınmalı ve buna göre beton atılmalıdır. Akabinde düzgün bir satıh elde etmek cihetiyle perdahlama yapılmalıdır. Tretuvar yüzeyinde birikmiş suları tahliye etmek için, düşük kot tarafına oluk taşları marifetiyle kanal yapılmalıdır.
Bina tretuvarları sıklıkla betondan yapılmaktadır. Yol kenarları için tretuvar yapımı noktasında ise dolgu üzerine kilitli parke taşları ya da 30 x 30 boyutlarında karo kaplama malzemeleri kullanılmaktadır. İmalatta dikkat edilmesi gereken en önemli nokta dolgunun yeterli ölçüde sıkıştırılması işlemidir. Bu olmadığı takdirde tretuvarlarda oturma meydana gelmekte ve bozukluklar oluşmaktadır.
Tretuvar Yüksekliği
Kırmızı kota, yani ham yollarda hazırlanan ve onaylanmış yol profiline, bitmiş yolun kaplama üst kotunun 18 santimetre kadar üstü olmaktadır. Binaları korumak ve suyun geçişişi önlemek adına yönetmelikle tretuvar seviyesi belirlenmiştir. Tüm bina çevresinde kot seviyesi 18 cm üzerinde olacak şekilde uygulanmalıdır. Tretuvar yüksekliği beton, bordür, kaplama dahil olmak üzere 20-40 cm aralığında da uygulanabilir. Bittabi (doğal olarak) yanında yer alan sahadan veya yol kotundan 30 cm kadar yüksek olabilir. Ancak, mezkur (az önce sözü edilen) yüksekliği geçmemesi kullanış açısından önem arz etmektedir.
Tretuvar Genişliği
Yönetmeliklerde genişlik açısından herhangi bir tahdit bulunmamaktadır. Çevrenin yapısına ve şartlarına, kullanılacak kaplama malzemesinin türüne göre değişmekle birlikte çoğunlukla 130-150 cm aralığında uygulanmaktadır.
Tretuvar Betonu
Yaya trafiği açısından C12/15-C20/25 aralığında kullanımı uygundur, daha aşağısının kullanılması önerilmez.
Bu Yazıyı Paylaş!