Grobeton, hiç şüphesiz inşaat ile ilgili olarak duyulabilecek en yaygın kavramlardan birisidir. Öncelikli olarak dayanımın çok fazla önemli olmadığı yerlerdeki kullanımı ile karşımıza çıkar. Bu yerleri temel altı betonu, tesviye ve dolgu yerleri olarak özetleyebiliriz. Bunun gibi çok fazla mukavemet gerektirmeyen alanlarda kullanılmak üzere hazırlanan dozu düşük ve demirsiz bir beton türüdür.
Bir beton hacimce yüzde 2’den az demir içerdiği takdirde grobeton olarak sınıflandırılabilir. Yabancı kaynaklarda “Lean Concrete” adı ile istenilen bilgiye ulaşılabilir.
Kullanım Amaçları ve Önemi
Kullanımındaki ana amaç; temel betonarmesi ve doğal zemin arasındaki bağlantıyı kesmek suretiyle yapıyı gelebilecek olan sudan ve asiditesi yüksek sıvılardan korumaktır.
Bunu yaparken aynı zamanda zeminin gerekli düzgün yüzey koşuluna getirilmesini de sağlar.
Bu şekilde doğal zemindeki eğimler, bozuk satıhlar bizim için sorun olmaktan çıkar ve düzleştirme işlemi gerçekleşmiş olur.
Zeminlerinde grobeton kullanılan yapıların ilerleyen yıllarda zemin problemi yaşama ihtimalleri bu sayede azaltılmış olur.
Grobeton nasıl dökülür? Grobeton dökerken nelere dikkat edilmelidir?
Bir inşaat yapımı sırasında en çok ihmal edilen ve önemsenmeyen adımlardan birisi de temel altı grobeton dökümü işlemidir. Oysaki başarılı bir temel çalışması için grobeton dökümünün payı oldukça büyüktür.
Hatasız bir döküm için aşağıdaki adımlar eksiksiz kontrol edilmelidir.
- Dökümüne başlanmadan önce temel tesviyesinin proje kotunda olup olmadığı kesinlikle kontrol edilmelidir. Grobetonun kotu için kot kazıkları arasındaki boşluklar az olmalı eğer ano kullanılacak ise kontrolü iyi yapılmalıdır.
- Dökümüne başlanmadan önce zemin sıkıştırma işleminin doğru yapıldığından, zeminin sıkı formda olduğundan emin olunmalıdır. Zemin çok tozlu bir durumdaysa zemini sulama işlemi yapılmalıdır.
- Temel altı ortalama 7 – 10 cm dökülmelidir.
- Dökümünden önce projenin aplikasyonu yapılarak buna göre kalıp çakılmalıdır. Kalıp açılmayacak şekilde yapılmalıdır. Üzerine gelecek olan temel sınırından 20 santimetre fazla olacak şekilde yapılmalıdır, bu sayede kalıp ve izolasyon işleri yapımında doğabilecek çalışma zorlukları önlenmiş olur, çalışma payı bırakılmış olur.
- Tek parça halinde dökmek yerine alanı 3’e 3’lük 2’ye 2’lik karelere bölerek döküm gerçekleştirmek daha düzgün formda beton elde etmek için esastır.
- Temelde uygulanacak olan membran izolasyonunun düzgünlüğü açısından yüzeyinin helikopter ile düzlenmesi de bir diğer gerekli husustur.
Grobeton çeşitleri nelerdir? Her beton sınıfı grobeton olarak kullanılır mı? C Kaç Olmalıdır?
Almanca “grob” yani kaba kökünden gelen bir kelime olup, kaba ve dayanım gerektirmeyen işlerde kullandığımız beton türüdür. Başta da belirttiğimiz gibi mukavemetin gerekli olmadığı ve demir kullanılmayan ( %2’den az demir ihtiva eden) bu beton türünde, beton sınıfımız haliyle düşüktür, çimento oranımız azdır.
İmalatta sıklıkla kullanılmakta olan beton sınıfları aşağıda listelenmiştir.
- – 150 dozluk – C 6/8
- – 200 dozluk – C 8/10
- – 250 dozluk – C 12/15
- – 300 dozluk – C 16/20
Grobeton dökümü, yazımızda da belirttiğimiz üzere yapı işlerinde göz ardı edilse de oldukça önemlidir ve sürdürülebilir uzun vadeli güzel sonuçlar için önem arz etmektedir. Bu sebeple dayanım aranmıyor olsa dahi grobeton hazırlanması ve dökümü sırasında kontrolleri elden bırakılmamalıdır. Uzman kişiler tarafından takibi yapılan döküm ve iyi beton kalitesi ile sorunsuz grobeton dökümü olabilmektedir.
Şap betonu ile arasındaki farklar
Grobeton ve şap betonu tesviye amaçlı dökülen betonlardır ve mantık olarak aynı işi yaparlar. Ancak şap betonunun farkı ise seramik kaplaması gibi işlere düzgün yüzey sağlaması ve çimento oranının biraz daha yüksek olup, dane çapının da daha düşük olmasıdır.
Şap betonundan da dayanım değil düzleme özelliği beklenir. Dane çapının küçük olması özelliği ile birlikte daha düzlenebilir ve kusursuz bir yüzey elde edilebilir ve çimento oranının fazlalığı ile çatlamalara karşı direnç gösterir.
Grobeton ile İlgili Sık Sorulan Sorular
Blokaj Nedir? Ne İşe Yarar?
Betonun toprak ile olan temasını kesmek, temel altında sağlam bir tabaka oluşturmak ve yapıların su almalarını önlemek amacıyla grobeton altına serilen ve silindirle sıkıştırılan mıcır, kırmataş gibi malzemelerle yapılan dolgu sistemidir. En az 15 cm olacak şekilde yapılan blokaj kalınlığı zemin durumuna göre daha da artırılabilir.
Grobeton Dozajı ve Kalınlığı
150, 200, 250, 300 veya 350 doz demirsiz beton kullanılır. Kullanım yerine göre kalınlıkları farklı olmaktadır. Mesela Vakıflar Genel Müdürlüğü V.2116/A pozunda 5 cm beton dökümünden bahsetmektedir. Temel altı döküm kalınlığı ortalama 7-10 cm olarak alınabilir.
Çimento Miktarı
Kullanılan dozaja göre çimento miktarı değişiklik gösterecektir.
Örneğin; 250 dozajlı 1m3 betonun yapımında kullanılan malzemeler
- 0,500 m3 kum,
- 0,740 m3 çakıl,
- 250 kg (5 torba) çimento ve
- 0,125 l sudur.
Fakat 300 dozajlı beton yapacak isek, kullanılacak malzemelerden kum ve çakıl miktarları 250
dozajlı beton ile aynı ama çimento 300 kg (6 torba), su ise 0,135 l’dir. Görüldüğü gibi, dozaj
arttıkça, yani çimento miktarı arttıkça karışım suyu da artmakta ve istenilen özellikteki beton
elde edilmektedir.
250 doz çimento demek 250 kg çimento anlamına gelmektedir. Her bir çimento torbası 50 kg olduğu için 250 dozda 5 adet kullanılır.
Nerelerde Kullanılır?
Grobetonun kullanıldığı bazı yerler şunlardır.
- Temel altında düzgün bir yüzey oluşturmak ve suyun zararlı etkilerinden yapının korunmasında,
- Temel altı yalıtım için düzgün bir yüzey oluşturulmasında,
- Bina etrafı tretuvar yapımında,
- Garajlarda,
- Saha betonu uygulamalarında,
- Zeminde blokaj sonrası tesviye amaçlı kullanılır.
Grobeton Ne İşe Yarar
- Yapının temeli ile doğal zemin arasındaki bağlantıyı keserek, yapıyı su ve asidetesi yüksek sıvılardan korur.
- Temel donatısı için düz bir zemin elde edilmesini sağlar.
- Temel altı ısı ve su yalıtımı yapılabilmesi için zemin düzgünlüğünü sağlamak için gereklidir.
Grobetondan Sonra Ne Yapılır?
Grobeton imalatından sonra temel etrafına kalıp veya bims duvar örülür. Böylelikle temel betonun döküleceği alan belirlenmiş ve sınırlandırılmış olur. Daha sonra grobeton üzerine su ve ısı yalıtımı yapılır. Yalıtım üzerine tekrar koruma şapı dökülerek temel donatısına geçilir.
Grobeton Pozu
300 Doz grobeton bayındırlık poz numarası
Poz No : 16.004/MK
Tanım : 300 dozlu demirsiz beton
Birimi : M3
16.004/MK Pozu Tarifi, Yapım Şartları ve Ölçüsü 0.500 m³ elenmiş kum (Poz. No: …), 0.700 m³ elenmiş çakıl (Poz. No: …), 0.115 m³ su (Poz. No: …) ve 300 Kg. çimentonun el ya da betoniyer ile karıştırılması, sıkıştırılması, gerektiğinde sulanması sıcaktan ve soğuktan korunması, inşaat yerinde yükleme, yatay ve düşey, boşaltma, her türlü malzeme ve zayiatı, işçilik, araç ve gereç giderleri, müteahhit kârı ve genel giderler dahil 1 m³ 300 dozlu demirsiz beton.
Ölçü : Projedeki boyutlar üzerinden hesaplanır.
200 Doz grobeton bayındırlık poz numarası
Poz No : 16.002/MK
Tanımı : 200 dozlu demirsiz beton
Birimi : M3
Kitap Çevre ve Şehircilik Bakanlığı(BAY) Tarifi 0,500 m³ elenmişkum (Poz No: 08.003–08.009/1), 0,750 m³ elenmişçakıl (Poz No: 08.003–08.009/1), 0,105m³ su ve 200 kg çimentonun el ya da betoniyer ile karıştırılması, yerine konması, sıkıştırılması, gerektiğinde sulanması, soğuk ve sıcaktan korunması, inşaat yerindeki yükleme, yatay ve düşey taşıma, boşaltma, her türlü malzeme ve zayiatı, işçilik, araç ve gereç giderleri, müteahhit genel giderleri ve kârı dâhil.
Ölçü : Projedeki boyutlar üzerinden hesaplanır.
Blokaj Kaç Cm Olmalıdır?
En az 15 cm olacak şekilde zeminin durumuna göre kalınlık artırılabilir. Yapının projesinde belirtilen kalınlık uygulanabilir.
Koruma Betonu Nedir?
Koruma betonu, grobeton da olduğu gibi dayanımı düşük demirsiz beton çeşididir. Grobeton üzerine yapılan su ve ısı yalıtım malzemelerini korumak amacı ile uygulanır. Uygulama sırası en altta blokaj, grobeton, su yalıtım membranı, ısı yalıtım malzemesi, keçe ve koruma betonu şeklindedir. Koruma betonu üzerine temel demir donatı yapılır.
Bu Yazıyı Paylaş!
