Kolon perde gibi düşey taşıyıcı yapı elemanlarındaki boyuna donatıyı ve etriyeyi birbirine bağlayan ve aralarındaki mesafenin korunmasını sağlayan yapı elemanlarına çiroz adı verilmektir.
Çiroz bir ucu 90 derece diğer ucu 135 derece veya her iki ucu da 135 derece olacak şekilde düzenlenebilir.
Etriye sadece boyuna donatının etrafını sarar. Çirozler ise hem etriye hem de boyuna donatının etrafını saracak şekilde yapılmalıdır.
(Etriye hakkında daha fazla bilgi tıklayınız…)
Etriye ile Birlikte Ne İşe Yarar?
Çiroz ve etriyeler boyuna donatıyı kafes gibi sararak burkulmalarını önler ve boyuna donatının aderansının artmasını sağlar. Özellikle deprem etkisi ile kolon veya perde de oluşacak eğilme momentinin oluşturacağı zararı engeller.
Depremin etkisi ile kolon ve perdenin kabuk kısmında dökülmeler oluşabilir. Bundan dolayı kolonun taşıma gücünde azalmalar olur. Etriye ve çirozlar bu sorunu ortadan kaldırmaya yarar. Yapıların depreme karşı dayanıklılığını artırırlar.
Çiroz ve Etriye Arasındaki Fark
- Çirozu da bir tür etriye çeşidi olarak düşünebiliriz. Fakat etriye çirozun gerçekleştirmesi gereken görevlerin hepsini yaparken çiroz hepsini yapamaz.
- Çirozların çalışması tek yönlüdür, etriylerin ise x ve y olarak iki yönlüdür.
- Etriye boyuna donatıyı çepeçevre sararken çiroz ise bazı donatıların etrafını sarar.
- Çiroz düşey donatıları tutarak aralarındaki uzunluğun sabit kalmasına yarar. Bunun yanı sıra düşey donatıların burkulma boyunun azalmasını ve yanal yer değiştirmelerinin önüne geçilmesini sağlar. Etriye ise kolon, kiriş ve perde gibi taşıyıcı elemanlarda bulunan boyuna donatıyı çepeçevre sararak kesme kuvveti ve burulma momentini karşılar.
Türkiye Bina Deprem Yönetmeliğinde (TBDY) Çiroz ile İlgili Şartlar
- Özel deprem çiroz demirlerinin bir ucu 90 derece kıvrımlı kanca yapılabilir. Bu durumda kolonun veya perdenin bir yüzünde, kanca kıvrımları 135 derece ve 90 derece olan çirozlar hem yatay hem de düşey doğrultuda şaşırtmalı olarak düzenlenecektir.
- 135 derece kıvrımlı kancaların, ∅ enine donatı çapını göstermek üzere, iç büküm çapı en az 5∅ olacaktır. Çiroz donatısı kancalarının uç düz boyu kıvrımdaki son teğet noktasından itibaren, nervürlü çubuklarda 6∅ ve 80 mm’den küçük alınmayacaktır.
- “Özel deprem çirozları”nın çapı ve aralığı, etriyelerin çap ve aralığı ile aynı olacaktır.
- Çirozlar, her iki uçlarında mutlaka boyuna donatıları ve dış etriyeyi saracaktır. Etriyeler ve çirozlar beton dökülürken yerlerinden kaymayacak biçimde boyuna donatılara sıkıca bağlanacaktır.
- Sarılma bölgelerinde 8∅ ’den küçük çaplı enine donatı kullanılmayacaktır. Bu bölgede, boyuna doğrultudaki etriye ve çiroz donatı aralığı en küçük kesit boyutunun 1/3 ünden, 150 mm’den daha büyük, boyuna donatı çapının 6 katından daha büyük, 50 mm’den daha küçük olmayacaktır.
- Etriye kollarının ve/veya çirozların arasındaki yatay mesafe, a, etriye çapının 25 katından daha büyük alınmayacaktır.
- Sürekli dairesel spirallerin adımı, göbek çapının 1/5’inden ve 80 mm’den daha büyük olmayacaktır.
- Dairesel kolonlarda tüm sargı donatısı çevreye yerleştirilen enine donatı ile sağlanacaktır.Kolon boyunca etriye, çiroz veya spiral aralığı, en küçük enkesit boyutunun yarısından ve 200 mm’den daha büyük alınmayacaktır.
- Etriye kollarının ve/veya çiroz demirlerinin arasındaki yatay mesafe, a, etriye çapının 25 katından daha fazla olmayacaktır.
- Kiriş yüksekliği, serbest açıklığın 1/4 ’ünden daha fazla olduğu durumda kiriş yüksekliği boyunca 600mm’yi ve kiriş ekseni boyunca 400 mm’yi geçmeyen aralıklarla yatay gövde çirozları konulacaktır.
- Uç bölgeleri dışında, perde gövdelerinin her iki yüzündeki donatı ağları, her bir metrekare perde yüzünde en az 4 adet özel deprem çirozu ile karşılıklı olarak bağlanacaktır. Ancak kritik perde yüksekliği boyunca, uç bölgeleri dışındaki beher metrekare perde yüzünde en az 10 adet özel deprem çirozu kullanılacaktır.
- Çirozların çapı, en az yatay donatının çapı kadar olacaktır. Ancak, çiroz donatılarının birim alandaki sayısı gövde çiroz ∅gövde/∅çiroz oranında arttırılarak çapı küçültülebilir.,
Güncel Demir Fiyatları Hakkında Bilgi İçin Tıklayınız…
Bu Yazıyı Paylaş!