Betonda Tozuma Nedir?

Bu yazımızda betonda tozuma nedir, sebepleri nelerdir ve buna karşı alınacak önlemler nelerdir gibi sorulara cevap arayacağız. Beton; çimento, su ve agregaların (kum, çakıl vb.) uygun koşullarda karıştırılmasıyla elde edilen önemli bir yapı malzemesidir. Bazı durumlarda gerekli görülürse ilave mineraller ve bazı kimyasallar ilave edilebilir. (Bkz. Beton Katkı Maddeleri) Tüm bileşenler gerekli oranlarda karıştırılırsa, çimento ve su birbirleriyle reaksiyona girerek beton adı verilen kaya benzeri sert bir madde oluşturacaktır. Beton, uygun koşullarda uzun süre yapısını koruyabilir. Ancak malzemenin ömrünü etkileyen bazı sorunlar vardır.

Beton yüzeyinin iç ve dış etkileri nedeniyle su/çimento artışı veya daha doğrusu su/bağlayıcı oranındaki artış yüzey mukavemetini azaltacak ve kararsız bir tabaka oluşturacaktır. Bu tabakanın aşınma direnci zayıftır ve çimento partiküllerinin yapışma performansı düşer. Sonuç olarak, ince malzemeler, özellikle çimento, yüzeyden düşer ve toz oluşturur. Toz, zemin betonu ve beton yollarda daha yaygın olan kötü bir durumdur. Ayrıca yüksek çimento içerikli tozu solumak sağlığa zararlıdır.

Betonda Tozuma Nedenleri Nelerdir?

Betonda tozuma, beton yüzeyin su oranı gerekli olanı aştığında olur. Bozulan beton aşınmaya dayanıklı hale gelir ve beton yüzeyinde toz oluşur. Toz betonun hizmet ömrünü ciddi şekilde etkiler. Sağlık söz konusu olduğunda, beton tozunun solunması çok zararlı olduğu için bundan kaçınılmalıdır. Bunun gerçekleşmesi için birçok potansiyel neden bulunmaktadır. Betonda tozuma oluşmasının sebepleri konusunu maddeler halinde ele alalım:

1. Yüzey işlemi beton terlemesi bitmeden yapıldığından beton yüzeyinde terin buharlaşmasını engelleyebilecek sertleşmiş bir tabaka oluşur. Bu tabaka teri hapseder ve su-çimento oranının artmasına neden olarak düşük dayanımlı bir beton yüzey oluşturur.
2. Bu tozuma problemi, su emmesi düşük veya polietilen kaplamalı zeminlere dökülen betonlarda sıklıkla görülür. Oluşan bu durum neticesinde beton daha fazla terleyerek sorunlar oluşmaya başlar. Kür yetersiz ise yüzeyde çimentoyu hidratlayacak kadar su kalmaz ve zayıf bir tabaka oluşturur.
3. Hava sıcaklığı beton sıcaklığından yüksek ise ve ortamda nem varsa beton yüzeyinde yoğuşma oluşacak ve yüzey suyu-çimento oranı artacaktır.
4. Kapalı alanlarda yetersiz havalandırma şartları beton yüzeydeki teri yavaşlatacaktır.
5. Çeşitli araçlardan çıkan karbondioksit gazı karbonatlaşma gibi sorunlara neden olmaktadır. Bu gibi durumlar da beton yüzeyin mukavemetini ve dayanıklılığını azaltan etkenler olarak görülmektedir.
6. Yetersiz kürlenme nedeniyle beton yüzeyinde zayıf bir tabaka oluşur ve yüzey mukavemeti zayıflar.
7. Soğuk hava koşullarında beton korunmadığı için beton donabilir ve yüzey dayanımı düşerek sorunlar yaşanmasına neden olur. ( Bkz. Sıcak ve soğuk havada beton dökümü)
8. Beton katılaşmadan önce yağışın etkisiyle yüzey suyu-çimento oranı artması sonucu tozuma olayı oluşabilmektedir.
9. Çimento ile karşılaştırıldığında, uçucu külün özgül ağırlığı oldukça düşüktür. Bu nedenle, yüksek uçucu kül içeriğine sahip betonda, düşük özgül ağırlığa sahip uçucu kül, yüksek yüzey yoğunluğuna sahipken, düşük bağlayıcı oranı daha zayıf bir yüzey mukavemetine sahiptir.
10. Betonda tozuma sebepleri arasında betonun yeterli derece sıkıştırılmaması da sayılmaktadır.

Betonda Tozumaya Karşı Alınacak Önlemler Nelerdir?

• Beton terlemeye devam ettiğinde üzerinde herhangi bir ince işlem yapılmamalıdır.
• Yüzey işleme işleminin yapıldığı sırada yüzeye su serpmemek gerekir.
• Yüzey olumsuz çevre koşullarından korunmalıdır.
• Betonda tozuma için beton yapının havalandırılmasına dikkat edilmeli ve tüm uygun koşullar dikkatlice sağlanmalıdır.
• Soğuk havada betonun sıcaklığı 10 derece civarında olması gerekmektedir.
• Beton yapının yüzeyi yeterli bir süreliğine etkin bir kür işleminden geçirilmelidir.
• Betonunuzun çok hızlı kurumasına izin vermeyin! Yeni dökülen betonunuzu nemli çuval ile kaplayın.
• Kalıptan çıkarıldıktan sonra beton elemanı mümkün olduğunca uzun süre doğrudan güneş ışığından ve rüzgardan uzak tutun.
• Bir kez (ve yalnızca) betonun ilk prizi ve sertleşmesi gerçekleştiğinde, yüzeyi nemli tutmak için ince bir su sisi püskürtün.
• Taze betonunuzu bitirirken ilave su kullanmaktan kaçının. Yüzey daha kolay cilalanabilir ve kaliteli bir yüzey cilası elde etmiş gibi görünebilir, ancak bu normalde yalnızca ciddi tozlanma ve beton yüzey mukavemeti sorunlarına yol açar ve ne pahasına olursa olsun kaçınılmalıdır.
• Kalıplar üzerinde çok fazla kalıp ayırıcı kullanmayın. Tozlanmanın yanı sıra yüzey boşlukları ve renk atması gibi başka sorunlara da neden olur.

Betonda Tozuma Olayı Sonrası Beton Yüzeyin Onarımı Nasıl Yapılmaktadır?

• Betonda tozuma oluşmuşsa yüzey ince bir tabaka şeklinde kazınarak ya da basınçlı su veya kumlanarak alttaki katı tabakaya kadar çıkarılabilir. Ayrıca gerekirse 7 ila 8 santimetre ince çimentolu kaplama veya epoksi kaplama uygulanabilir.
• Tozuma sorununa çözüm olarak yüzey sertleştirici veya toz sökücü ürünler kullanılabilir. Bu uygulama, kötü yüzeyleri tamamen iyileştirmeyecek ancak sorunu önemli ölçüde azaltacaktır. Yüzey sertleştiriciler genellikle sodyum silikat veya florlu silikat yapıları içerir. Bu bileşenler, bir hidrasyon ürünü olan Ca(OH)2 maddesi ile reaksiyona girer. En az 28 günlük olan betonlara bu uygulamalar yapılmalı ve uygulama yapılırken takip edilmelidir.