Betonarme Yapı Sistemleri
Günümüzde betonarme yapı sistemleri ile inşa edilen bina, köprü, tünel, istinat duvarı ve su depolarına sıklıkla rastlanmaktadır.
Taşıyıcı sistemi oluşturmak ve kesit etkilerinin bulunması için betonarmenin davranışının bilinmesi gerekir. Betonarme taşıyıcı sistemler çoğunlukla üç boyutlu ve statik olarak belirsizliğe sahiptirler. Sistemin çözümünde hesap yükünün azaltılması ve önemli etkilerin daha belirgin hale gelmesi için bazı basitleştirmeler yapılır. Bu işlemlerin bilinebilmesi için betonarme elemanlar nasıl davranış gösterir bilinmesi gerekir.
Aşağıda betonarme yapı sistemleri hakkında bilgi verilecektir.
Çerçeveli betonarme yapı sistemleri
Çerçeveli betonarme yapıların projelendirmesi deprem enerjisinin plastik yer değiştirme yaparak sönümleneceği kabul edilerek yapılır. Bundan dolayı çerçeveli yapıların elastik enerji yutma kapasitelerinin düşük olması başlangıçta kabul edilir. Plastik enerji tüketme kapasitesine sahip olmaları için boyutlandırma ve donatı yerleşimine hem tasarım aşamasında hem de yapım esnasından oldukça önem verilmelidir. Bu tür yapıların deprem tehlikesinin az olduğu yerlerde yapılması daha uygun olur.
Perde duvarlı betonarme yapı sistemleri
Çerçeveli betonarme yapı sistemlerine göre elastik enerji sönümleme güçleri oldukça fazladır. Fakat plastik enerji tüketme güçleri aynı seviyede fazla değildir. Çerçeveli yapılara kıyasla süneklikleri daha düşüktür. Yatay yer değiştirmeleri hafif ve orta depremlerde çok sınırlı olur.
Perde duvarlı ve çerçeveli yapı sistemleri
Bu sistemde perde ve çerçeve bir arada olacak şekilde yapılır. Yatay yüklerin taşınmasında en uygun sistem çerçeve ve perdelerin kullanılması ile olur.
Temelin ankastre durumuna bağlı olarak yatay yük taşıma etkinliği değişiklik gösterir. Temelde ankastrelik özelliği yeteri kadar sağlanamamış ise perdelerin depremden almış oldukları yük daha da azalır. Aynı şekilde perdeyi çerçeveye bağlayan bağ kirişleri ne kadar rijit ise perde duvarın yatay yüklerden alacağı pay da o kadar artış gösterir. Bu tür yapılarda perde, depremin etkisine karşı birinci savunma çizgisi olarak görev alır.
Perde duvarlar sayesinde yatay ötelenme kısıtlanarak kolon ve kirişlere gelecek moment miktarı azalır. Bu sayede kolon ve kiriş uçlarındaki mafsallaşması beklenen kesitlerin çok zorlanması önlenir.
Tüm deprem bölgelerinde bulunan yapıların perde duvarlı çerçeveli sistem ile yapılması tavsiye edilir.
Bu sistem ile yapılan yapılar ekonomiktir. Sadece çerçeve sistemi ile yapılan yapılarda gerekli süneklik koşullarını sağlamak kolon kiriş gibi elemanlarda donatı yerleştirme de sorunlar çıkmaktadır. Sorunun çözümü için estetik ve ekonomik olmayan boyutlarda kesitler yapılması gerekir. Bu da istenmeyen bir durumdur.
Perde duvar ile yapılan çerçeveli sistemlerde hem perde ve duvarlar gizlenebilmekte hem de kolon kiriş ebatları küçülmektedir. Ayrıca donatı miktarı kesit içerisinde sıkışıklığa sebep olmayacak miktarlarda konulabilir.
Bu Yazıyı Paylaş!