Betonarme kuyu perde
Betonarme kuyu perde, temel inşaatında yapılacak olan kazı çukurunun stabilitesini sağlamak amacı ile yapılan düşey destek elemanlarına verilen addır.
Zemin ankrajlarının yaygın olmadığı eski zamanlarda kuyu perde yapılması yönteminden sıklıkla yararlanılmıştır. Günümüzde çok fazla tercih edilmese de yine de bazı zemin ve proje koşulları kuyu perde yapmayı zorunlu hale getirmektedir. Kazı yapılan sahanın sınırına komşu başka bir yapı varsa diyafram ve kazık makinesi gibi büyük kazıyıcı makinelerin kullanımı sınırlanmaktadır. Bu tür durumlarda insan gücü ile yapılacak kuyu perde sayesinde titreşim oluşması önlenir. Komşu yapıya gelecek zarar asgari seviyeye inmiş olacaktır.
Her zeminde betonarme kuyu perde yapılamamaktadır. Bu tip perdelerde yumuşak ve kendini tutamayan zemin yapısı olmaması gerekir. Kendini tutabilen ve sert olmayan kayalarda imal edilebilirler.
Bu metotla 40 metreye kadar perde yapılabilir, fakat derinlik arttıkça kuyu kazması zorlaştığı için perde imalatı yapılma hızı azalır. Zeminin yapısı ve işçi gücüne bağlı olarak imalat hızı günde 2-5 m arasında değişiklik gösterebilir. Bu sistemin dezavantajı insan gücü ile yapıldığı için üretim hızının yavaş olmasıdır.
İmalat esasları
Yatay aralıklara bölünmesi
- Betonarme kuyu perde, temel kazısı çevresinde aralıklara bölünerek parça parça yapılır.
- Projelendirilen bir cephe de zeminin yapısına bağlı olarak 2-3 m aralıklara bölünür.
- Her bir parça yapılacak kuyu noktasını temsil eder.
- Demir ve kalıp imalatlarının rahatlıkla yapılabilmesi için kazılacak kuyuda çalışma alanı bırakılmalıdır. Kazı yapılacak kuyunun eni, perde kalınlığına ilave olarak en az 1m daha fazla olacak şekilde yapılmalıdır.
Kazı yapılması
- Perde imalatı için açılacak kuyu insan gücü ile kazılır. Kazılmasında kompresörün sağladığı hava ile çalışan el kırıcılarından, kazma ve kürek gibi el aletlerinden faydalanılır.
- Kuyu perde imalatı için kazılacak olan kuyuların kendi içerisinde stabilitesinin sağlanması gerekir. Bunu sağlamak için kuyu içerisinde yatay ve düşey ahşap destek elemanı kullanılır. Derinlik arttıkça yapılacak destek elemanlarına yenisi eklenir.
- Lokal olarak kendini tutamayan zeminlerde, yatay destekler arasında kalan boşluk kısımlara ahşap kaplama yapılır. Bu şekilde kuyunun stabilitesi ve güvenliği sağlanmış olur.
- Yeraltı su seviyesinin yüksek olduğu zeminlerde, su pompa ile tahliye edilerek imalat devam ettirilebilir.
- Kuyu içerisinde sert zeminler havalı kırıcı ile yumuşak zeminler ise kazma kürek kullanılarak kazılır. Kazı sonucu kuyu dibinde biriken hafriyatın çıkarılması kovalı asansör aracılığı ile olur. Bu işlem yapılırken güvenlik açısından kazı durdurulmalıdır.
Perde donatılarının indirilmesi
- Açılan kuyuda istenilen derinliğe inilmesinden sonra kuyu içerisinde projesine uygun olarak perde donatısı bağlanır.
- Bir sonraki yapılacak komşu kuyu perde için donatıda filiz bırakılması gerekir.
- Bırakılacak olan filiz donatıları kıvrılarak bekletilir.
- Bir sonraki kuyu imalatında kıvrılan filiz donatıları açılır ve yeni yapılacak kuyu donatısına bindirme yapılır. Bu şekilde perde imalatında süreklilik sağlanır.
Kalıpların çakılması
- Kuyu içerisinde donatı imalatı tamamlandıktan sonra kazı sahasına bakan yüzeyin kalıpları çakılır.
- Perdenin diğer yüzü zemin ile sınırlı olduğu için kalıba ihtiyaç olmaz.
- Donatı içerisine indirilen tiremi borusu vasıtası ile beton yerleştirilir.
- Perde kalıpları beton sertleştikten sonra sökülür.
- Perde önünde kalan boşluk doldurulur. Dolgu malzemesinde iri parçalar olmamasına ve dolgunun sıkıştırılmadan yapılmasına dikkat edilmelidir.
- Kuyu perde imalatı birer atlamalı olarak yapılır. Atlamalı olarak ana kuyuların imalatı bittikten sonra arada kalan parçaların kazısı daha kolay olur.
- Parça parça yapılan betonarme kuyu perde imalatında parçalar başlık kirişi ile birleştirilerek sistemin kesit tesirlerine karşı bir bütün olarak çalışması sağlanır.
Kuyu perdeli iksa sistemleri konsol (desteksiz), ankrajlı ve destekli olarak kullanılabilir. Konsol çalışan kuyu perdelerde stabiliteyi sağlamak için kazı taban kotu altına soketlenmeleri (ankastreman oluşturulması) lazımdır. Zemin şartlarına ve sürşarj yüklerine göre soket boyları kazı derinliğinden fazla olabilmektedir. Konsol çalışan kuyu perdeler yüksek eğilme momentlerine maruz kalırlar. Yatayda desteklenen kuyu perdelerde ise soket boyları nispeten daha kısa ve momentler açıklık momentleri olup konsol kuyu perdelere göre daha düşüktür.
Kazı Kategorisinde Okunması Gereken Diğer Yazılar:
- Derin Temel Kazı Yöntemleri
- Jet Grouting Nedir? Kullanılma Amacı Nelerdir?
- Boru Destekler – Derin Temel Kazılarda İksa Perdesinin Desteklenmesi
- Zemin Çivisi Nasıl Yapılır? Uygulama Şekli
- Zemin Ankrajı Nedir? Ankraj Kısımları, Sınıfları, Tendonlar
- Aç-Kapa Perde Kademeli Betonarme Perde
- Palplanş Perde Nedir? İmalat Aşamaları Nelerdir?
- Diyafram Perde Nasıl Yapılır? Avantaj ve Dezavantajları Nelerdir?
- Kazıklı Perde İmalatı – Fore Kazık
