Barbakan, duvar arkasında biriken suyun oluşturacağı basıncı önlemek için istinat duvarında bırakılan küçük açıklıklara verilen addır. Genellikle duvarın alt kısmında olması sağlanır. Duvarın dolgusu fazla ise toprak yüksekliğine kadar tahliye delikleri yapılır.
Yağışlı mevsimde topraktaki su istinat duvarının arka tarafında birikir. Biriken su istinat duvarının yüzeyinde fazladan bir yük oluşmasına neden olur.
Bu yüzden aktif ve pasif toprak basıncı nedeniyle istinat duvarları çöker. Bu çökmeyi önlemek için barbakan adı verilen tahliye delikleri yapılmıştır.
İstinat duvarının arkasında toplanan suların tahliyesi için istinat duvarında barbakan delikleri yapılır. İstinat duvarındaki bu boşluklar dairesel veya dikdörtgen şeklinde olabilir.
Burada istinat duvarı detayında boşluklar arasındaki mesafeyi, bunların nasıl sağlandığını aşağıda göreceksiniz.
İki Barbakan Arası Mesafe
İstinat duvarında bırakılan boşluklar çatlak oluşması açısından tehlikeli olabilir. İki boşluk arasındaki mesafe bir metreden az olmamalıdır. Bırakılan iki boşluk arasındaki mesafe bir metreden az ise duvarda çatlaklar meydana gelebilir.
İstinat duvarındaki boşluklar, aşağıdaki şekilde gösterildiği gibi Zig-Zag konumunda olmalıdır. Yani şaşırtmalı olarak bırakılmalıdır.
Barbakan Nasıl Yapılır?
Yapım aşamaları maddeler halinde aşağıda sıralanmıştır.
- Mevcut zeminden 10 cm yukarıda olacak şekilde başlanmalıdır.
- Aralarındaki mesafe 1 m’den az olmamalıdır.
- Bırakılacak boşluklar zig zag şeklinde yani şaşırtmalı olmalıdır.
- Suyun akışını kolaylaştırmak amacı ile istinat duvarının arkasına mıcır veya kırmataş gibi iri taneli agregalar yerleştirilmelidir.
- Toprak veya agreganın boşluklardan akmaması için uç kısımlarına file uygulaması yapılır.
- Barbakan boruları istinat duvarının yapım aşamasında konulur ve sabitlenir. Betonun yerleştirilirken oynamaması ve yerinde sabit kalması sağlanır.
- Dışarıya doğru yüzde 2-3 eğim verilmelidir.
- Boru çapının çok küçük olması tıkanmalara yol açabilir. Çok büyük olması halinde ise çeşitli hayvanların barınağı haline gelebilir. Bunun önüne geçmek için boru ağızları tel örgü veya kafes gibi malzemelerle kapatılabilir.
İstinat Duvarının Yıkılma Nedenleri
İstinat duvarında barbakan yapılmazsa duvar iki şekilde yıkılabilir.
Kayma nedeniyle göçme: – İstinat duvarının, duvarın aktif ve pasif toprak basıncı nedeniyle gerilme yönündeki konumunun değişmesi nedeniyle yenilmesi, kayma nedeniyle göçme olarak bilinir.
Devrilme Nedeniyle Yıkım: – İstinat duvarının, duvarın tabanı etrafında dönmesi nedeniyle aktif ve pasif toprak basıncı nedeniyle duvarın yıkılması, devrilme nedeniyle yıkılma olarak bilinir.
